آل ساسان . [ ل ِ ] (اِخ ) ساسانیان . بنی ساسان . نام سلسله ای از پادشاهان ایران پس از اشکانیان منسوب به اسم جدّ مؤسس این پادشاهی ، اردشیر بابکان . اردشیر بابک یا بابکان از احفاد موبدی موسوم بساسان بوده و پدر او پاپک درمعبدی به استخر ریاست داشته . نهضتی که اردشیر پیشواو قائد آن گردید برای برچیدن اوضاع ملوک الطوایف و تجدید عظمت و شوکت و رسوم دین باستانی ایران یعنی رسانیدن مملکت بپایه ٔ بزرگواری و مجد دولت هخامنشی و هدم و برانداختن آثار غلبه ٔ اسکندر بود. گذشته از صعوبت و عسرتی که پیشرفت این منظور در داخله ٔ کشور داشت روم شرقی بمغرب و قبائل ترک بشمال و شرق دو عائق بزرگ بودند. اردشیر و اخلاف او بر جمله ٔ این موانع فائق آمدند و بتوحید و بسطت و تحکیم بنیاد ملک کامروا گشتند و از
226 تا
632 م . یعنی چهارصد سال و اندی سلطنت راندند. و عاقبت بر حسب ناموس طبیعت تاریخ ، رو بانحطاط نهاده و مغلوب عرب گشته منقرض شدند
: از آن چندان نعیم این جهانی
که ماند از آل ساسان وآل سامان
ثنای رودکی مانده ست و مدحت
نوای باربد مانده ست و دستان .
مجلّدی گرگانی .
اردشیر اول (
226)، شاپور اول (
238)، هرمز اول (
271)، بهرام اول (
272)، بهرام دوم (
276)، بهرام سوم (
293)، نرسی (
294)، هرمز دوم (
303)، شاپور دوم (
310)، اردشیر دوم (
381)، شاپور سوم (
385)، بهرام چهارم ملقب بکرمانشاه (
389)، یزدگرد اول (
404)،بهرام پنجم (
420)، یزدگرد دوم (
440)، هرمز سوم (
456)، فیروز (
458)، بلاش (
484)، قباد (
488)، خسرو انوشیروان (
531)، هرمز سوم (
579)، خسروپرویز (
590)، شیرویه (
628)، اردشیر دوم (
629)، شهریار (
629)، پوراندخت (
629)، آزرمیدخت (
632)، خسرو (
632)، فرخ زاد (
632)، یزدگرد سوم (
632)، و یزدگرد سوم در حمله ٔ عرب مغلوب و کشته شد و ساسانیان به سیگنانفو
۞ نزد امپراطور چین رفته و از او مدد خواستند واو بفیروز پسر یزدگرد سپاهی داد تا بایران بازگشت ودر جنگی که خود فیروز سردار بود مقتول گردید.