ابوعلی سیمجور

ابوعلی سیمجور. [ اَ ع َ لی ِ ] (اِخ ) محمد المظفربن ابوالحسن محمدبن ابراهیم بن سیمجور دواتی . یکی از امرای دولت سامانی . وی از دست سامانیان پس از پدر خویش ابوالحسین امارت مغرب خراسان داشت و میان وی و فائق حاکم هرات محارباتی روی داد و در آخر قائق منهزم گشت و امارت تمامی خراسان از جانب نوح بن منصور بدو دادند لکن چنانکه باید نسبت بنوح بن منصور راه اطاعت نمیرفت و نوح از وی رنجیده خاطربود و از اینرو در جنگهائی که میان او و بغراخان درگرفت بوعلی امیر نوح را مساعدت نکرد و پادشاه سامانی سبکتکین غزنوی را بدفع وی فرستاد ابوعلی در این جنگ مغلوب شد (384 هَ . ق .) و بفخرالدوله ٔ دیلمی پناهیدو بار دیگر با سپاهی عازم خراسان گشت به سال 385 هَ. ق . و با محمود غزنوی در ظاهر نشابور مصاف داد و محمود در آن جنگ مغلوب گشت و باز در نزدیکی طوس با سبکتکین محاربه در پیوست و سپاه ابوعلی بپراکندند و وی بکلات گریخت و چندی در بلاد متواری بود تا امیر نوح وی را دستگیر کرده نزد سبکتکین فرستاد و سبکتکین وی را محبوس ساخت تا آنگاه که در حبس درگذشت . رجوع بترجمه ٔ تاریخ یمینی و تاریخ بیهقی صص 196 - 205 و حبیب السیر چ طهران ج 1 صص 328 - 336 و 354 و انساب سمعانی کلمه ٔ سیمجور شود. و آنگاه که ابوعلی سیمجور در جنگ باسبکتکین منهزم گشت ابوالفتح بستی این ابیات بگفت :
الم تر ما اتاه ابوعلی
و کنت اراه ذا رأی و کیس
عصی السلطان فابتدرت الیه
رجال یقلعون اباقبیس
وصیر طوس معقله فصارت
علیه الطوس اشأم من طویس .
ابوعلی سیمجور ممدوح ابوالفرج سگزی استاد عنصری است و در لغت نامه ٔ اسدی بیت ذیل از ابوعلی سیمجور برای کلمه ٔ سان شاهد آمده است :
این جهان بر کسی نخواهد ماند
تا جهان بدنبد مگر زینسان .
و در نسخه ای از لغت نامه ٔ مزبور قطعه ٔ ذیل نیز به سیمجور مطلق منسوب است و با سابقه ٔ انتساب بیت فوق به ابوعلی ظاهراً قطعه ٔ ذیل نیز از او باشد:
ای همچو پک پلید و چنو دیده ها برون
مانند آن کسی که مر او را کنی خبک
تا کی همی درآئی و گردم همی دوی
حقا که کمتری و فژاگن تری ز پک .
و رجوع به سیمجوریان و رجوع به ابراهیم سیمجور و ابوالحسین سیمجور و ابوالقاسم بن ابوالحسن سیمجور و ابوالحسن سیمجور شود.