اتل . [ اِ ت ِ ] (اِخ ) رود بزرگیست که در ممالک خزر وارد شده و از مملکت روس و بلغار میگذرد. بعضی گفته اند اِتِل نام قصبه ای از بلاد خزر است و اسم نهر هم هست . (مراصد). و نهر اتل
۞ بصحراء قفجق اطلاق شده . (ابن بطوطه ). و رجوع به آتل شود. در ذیل کلمه ٔ ((آتل )) سابقاً گفته ایم که محتمل است ولگا
۞ یا اورال باشد و صحیح همان ولگاست
: گه چو بگشاید جیحون سوی آموی شود
گه چو بسته شود آتل بخزر می نرسد.
خاقانی .
رجوع به حبط
2 ص
2 و
145 و
150 شود. وصاحب قاموس الاعلام گوید: اتل به کسر تین نامی است که جغرافیادانان عرب به ولگا داده اند. نام قدیم وی به یونانی ((را)) باشد و اسم جدید او ولگاست و معلوم نیست که نام اتل از کجا آمده است و شاید نامی باشد که تاتارها و اقوام دیگر سواحل آن رود بدان داده اند. رجوع به ولگا در همین لغت نامه شود.