اسماعیل

اسماعیل . [ اِ ] (اِخ ) رومی (شیخ ...) یکی از کبار مشایخ قادریه . مولد وی طوسیه . او پس از فراغت از تحصیل علوم در قسطمونی بسائقه ٔ دعوت معنوی شیخ عبدالقادر گیلانی عزیمت بغداد کرد و به تصفیه و تزکیه ٔ باطن پرداخت و با لقب «پیر ثانی » به ارشاد ساکنان آناطولی و روم ایلی مأمور شد. آنگاه طبق مأموریت به گردش و سیاحت شهرهاو قصبه ها پرداخت و در چهل جا بنام وی تکیه ها بنا کردند. آنگاه به قسطنطنیه بازگشت و خانقاه معروف به «قادریخانه » را در توپخانه بنا کرد و او نخستین کس است که در این دیار به ارشاد طریقت قادریه پرداخت . در موقع اجرای مراسم افتتاح در مسجد آدینه ٔ سلطان احمد، عزیز محمود هدائی وظیفه ٔ ایراد خطبه و عبدالاحد نوری از رجال طریقت شمسیه تصدی امر موعظه و نصیحت در بالای منبر و صاحب ترجمه اجرای ذکر «اﷲ» طبق طریقت قادریه را متعهد شدند. اسماعیل در سنه ٔ 1041 هَ . ق . درگذشت و در آرامگاه مخصوص متصل به زاویه ٔ خویش مدفون شد.وی صاحب کمالات و مقامات بود. (قاموس الاعلام ترکی ).