اصحاب ایکه

اصحاب ایکه . [ اَ ب ِاَ ک َ ] (اِخ ) در قرآن کریم آمده است : و ان کان اصحاب الایکة لظالمین (78/15). و ابوالفتوح رازی آرد: و جماعت اصحاب ایکه و بیشه ٔ درختان ، ظالم بودند... حسن گفت : اَیکة درختان باشد و جمعش اَیک کشجرة و شجر. قال امیة: کبکا الحمام علی فروع الایک فی الطیر الجوانح . و گفتند درختان بهم درشده باشد و گفته اند بیشه باشد و مراد قوم شعیب اند. ایشان اصحاب درختان و بیشه ها بودند و وجه معایش ایشان از آنجا بود، خدای تعالی شعیب را به ایشان فرستاد و به اهل مدین . و اما اهل مدین چون ایمان نیاوردند خدای ایشان را به صیحه هلاک کرد و اصحاب ایکه به ظله و آن ابری بود که برآمد و از او آتش بیامد و ایشان را بسوخت . فانتقمنا منهم ۞ ؛ تا از ایشان کینه بکشیدیم بعذاب وآن آن بود که خدای تعالی گرمایی بر ایشان گماشت هفت روز که هیچ آسایش نبود ایشان را از آن ، آنگه ابری برآمد. ایشان به سایه ٔ ابر گریختند و چنان دانستند که ایشان را در آن راحتی خواهد بود. از آن ابر آتشی بیامد و ایشان را بسوخت . (از تفسیر ابوالفتوح چ قمشه ای ج 6 ص 169). و در تفسیر آیه ٔ کذب اصحاب الایکة المرسلین (176/26) آرد: بدروغ پنداشتند اهل بیشه پیغامبران . وبعضی گفتند این نام مدینه ٔ ایشان است یا آنکه بیشه است و برای این صرف نکرد ایکه را لاجتماع السببین فیها: التعریف و التأنیث . ابن کثیر و نافع و ابن عامر لیکه خواندند باقی قراء ایکه . ابوعلی فارسی گفت اولیتر آن باشد که بر تخفیف همزه بود مثل لحمر فی الاحمر و امثال ذلک . چون چنین باشد منع صرف را وجهی نبود، و آیه ٔ بعد چنین است : اذ قال لهم شعیب الا تتقون ۞ . چون گفت ایشان را شعیب و برای آن نگفت اخوهم که شعیب از ایشان نبود اعنی از اصحاب ایکه و انما از مدین بود نبینی که چون ذکر مدین کرد گفت : و الی مدین اخاهم شعیباً الا تتقون . (تفسیر ابوالفتوح چ قمشه ای ج 7 ص 373). و رجوع به سوره ٔ 38 آیه ٔ 13و سوره ٔ 50 آیه ٔ 14 و تفسیر آنها در تفسیر ابوالفتوح و قصص الانبیاء ص 94 و نزهةالقلوب چ لیدن مقاله ٔ 3 ص 269 و لغات تاریخیه و جغرافیه ٔ ترکی ج 1 ص 186 شود.