اصحاب شمال . [ اَ ب ِ ش َ
/ ش ِ ] (ترکیب اضافی ، اِ مرکب ) دوزخیان . (غیاث ). مردمان و اصحاب دست چپ . (ابوالفتوح رازی ). یعنی دوزخیان و اصحاب الشمال یاران دست چپ اند. ایشان بوقت اخراج ذریات در شمال آدم علیه السلام بودند یا نامه های اعمال ایشان به دست چپ ایشان میدهند یا به دوزخ برند و دوزخ بر چپ عرش است . (از تفسیر حسینی ) (آنندراج ). خداوندان دست چپ یعنی دوزخیان که نامه ٔ اعمالشان به دست چپ ایشان داده میشود یا در دست چپ عرصات محشرمی ایستند. (فرهنگ نظام ). خلاف اصحاب الیمین و ذات الیمین که مؤمنانند. کفار و اهل نار. اصحاب نار. جهنمیان . ذات الشمال . (مجموعه ٔ مترادفات ص
261)
: که ندات آمد صریحی از جبال
که برو هستی ز اصحاب شمال .
مولوی (مثنوی ).
و رجوع به اصحاب مشأمة و تفسیر ابوالفتوح چ قمشه ای ج
9 ص
322 شود. || در تداول امروز، طرفداران سیاست روسیه . هواخواهان شمال . دست چپی ها.