الوهیت

الوهیت . [ اُ هی ی َ ] (ع مص جعلی ، اِمص ) الوهیة. خدایی . ربوبیت . معبودیت . خدا بودن : بغرور این مملک دعوی الوهیت کرد. (گلستان ). رجوع به الوهیة و الوهة شود. || (اصطلاح تصوف ) نام مرتبه ای است جامع تمامی مراتب اسماء و صفات . صاحب الانسان الکامل گوید:الوهیت جمع حقایق وجود و حفظ آن حقایق هریک در مرتبت خود آن است ، و مراد از «حقایق وجود» احکام مظاهر وجود یا ظاهرشونده در آن مظاهر است یعنی حق و خلق . پس الوهیت شمول مراتب الهیه و کونیه ، و دادن هر صاحب حقی است حقش را از مرتبه ٔ وجود. و اﷲ نام صاحب این مرتبه است و آن جز برای ذات واجب الوجود نیست و بدین سبب بلندترین مظاهر ذات الوهیت است زیرا او بر هر مظهری احاطه دارد. پس الوهیت ام الکتاب ، و قرآن احدیت ، و فرقان و احدیت ، و کتاب مجید رحمانیت میباشد و همه ٔ آنها اعتباری است و گرنه به اعتبار اول که اصطلاح قوم بر آن مبنی است ام الکتاب ماهیت کنه ذات ، و قرآن ذات ،و فرقان صفات و کتاب وجود مطلق باشد، و میان این دوقول اختلافی جز در عبارت نیست و هر دو در معنی یکسانند پس بالاترین مرتبه ای که تحت الوهیت است احدیت میباشد و واحدیت یکی از تنزلات حق از احدیت است ، بنابراین بالاترین مرتبه ها که واحدیت را شامل است رحمانیت ، و بالاترین مظاهر رحمانیت در ربوبیت و بالاترین مراتب ربوبیت ، در نام «ملک » است پس ملائکه تحت ربوبیت ، و ربوبیت تحت رحمانیت و رحمانیت تحت واحدیت و واحدیت تحت احدیت و احدیت تحت الوهیت است زیرا الوهیت اعطاء حقایق وجود و غیر وجود است حق آنها را با احاطه و شمول . و احدیت حقیقتی از حقایق وجود است پس الوهیت بالاتر میباشد، و از اینروست که نام او «اﷲ» بالاترین اسماء، و نیز بالاتر از نام وی «احد» است - انتهی . (از کشاف اصطلاحات الفنون ، ذیل الوهیت ). و رجوع به «اﷲ» شود.