پی

پی . [ پ َ / پ ِ ] (اِ) ۞ آنچه در زیر ستونها از زمین کنند و آن را با آهک و سنگ و جز آن استوار کنند استحکام بنا را. بنیان دیوار خانه که در زمین کنند و بخاک و آهک و سنگ استوارسازند. پایه ٔ دیوار و بنا زیرتر از سطح زمین . بنبری . بنوری . بنوره . اُس . اساس . قاعده . بنیاد. بنیان . بنلاد. پایه . بنا. پای بست . شالوده . شالده :
کند تازه آیین لهراسپی
بماند پی دین گشتاسپی .

فردوسی .

همه خانه ها کرده از چوب نی
زمینش هم از نی فروبرده پی .

فردوسی .

ز هر کشوری دانشی شد گروه
دو دیوار کرد از دو پهلوی کوه
ز پی تا سر تیغ بالای اوی ۞
چو صد شاهرش بود پهنای اوی .

فردوسی .

که از ژرف دریا برآورد پی
بر آن گونه دیوار بیدار کی .

فردوسی .

بچند روز پل نبود و مردمان دشوار از این جانب بدان جانب و از آن جانب بدین جانب می آمدند و میرفتند تا آنگاه که باز پی ها راست کردند. (تاریخ بیهقی ص 263 چ ادیب ).
اسکندر آن زمان که هری را نهاد پی
گر داشتی ز دولت و اقبال تو خبر
در وی بجای خاک سرشتی همه عبیر
در وی بجای سنگ نشاندی همه گهر.

امیر معزی .

از رعیت کسی که مال ربود
گل ز پی برگرفت و بام اندود.

سعدی .

|| بیخ . اساس . بنیان . بنیاد. ریشه . بن :
نبشته بدان حقه تاریخ آن
پدیدار کرده پی و بیخ آن .

فردوسی .

بدان ای برادر که بیداد شاه
پی پادشاهی ندارد نگاه .

فردوسی .

پدر مرزبان بود ما را به ری
تو افکندی این جستن تخت پی .

فردوسی .

بفرمان دادار یزدان پاک
ببرم پی اژدها را ز خاک .

فردوسی .

نمانم بجایی پی خوشنواز
به هیتال و ترک از نشیب و فراز.

فردوسی .

به آب اندرست او کنون ناپدید
پی او زگیتی بباید برید.

فردوسی .

پی او ز روی زمین برگسل
نه نیروش بادا نه دانش نه دل .

فردوسی .

برانگیزم از گاه کاوس را
از ایران ببرم پی طوس را.

فردوسی .

ابا هر که پیمان کنم بشکنم
پی و بیخ رادی بخاک افکنم .

فردوسی .

پی جاودان بگسلاند ز خاک
پدید آورد راه یزدان پاک .

فردوسی .

بدانست بهرام آذر مهان
که این پرسش شهریار جهان
چگونه است و آن را پی و بیخ چیست
کزآن بیخ ما را بباید گریست .

فردوسی .

بریدم پی و تخمه ٔ اژدها
جهان گشت از جادوئیها رها.

اسدی .

حطب را اگر تیشه بر پی زنند
درخت برومند را کی زنند.

سعدی .

- پی افکندن ؛ بنیان نهادن . رجوع به پی افکندن شود.
- پی و پایه ؛ از اتباع . رجوع به پی و پایه شود.