تار

تار. (ص ) محمد معین در حاشیه ٔ برهان قاطع آرد: اوستا: تثره ۞ (تاریک ) (از تمسره ۞ ، تنسره ۞ )، هندی باستان : تمیسره ۞ (تاریک )، پهلوی : تار ۞ ، کردی : تاری ۞ ،افغانی : تور ۞ ، استی : تلینگه ۞ ، تلینگ ۞ (تاریکی ، تاریک )، تر ۞ (کثیف ، غمگین )، بلوچی : تار ۞ ، سریکلی : تار ۞ ، منجی : تراوی ۞ ، گیلکی : تار ۞ - انتهی . تاریک ۞ . (غیاث اللغات ) (فرهنگ رشیدی ) (فرهنگ اوبهی ) (فرهنگ جهانگیری ). تیره و تاریک . (برهان ) (انجمن آرا) (آنندراج ). بدون روشنی و یا کم روشنی و تیره . (فرهنگ نظام ). تاری . تاره . تاران . تارین . تیره .دیجور. مظلم . ظلمانی سیاه . مقابل روشن :
بشد میزبان گفت کای نامدار
ببودی دراین خانه ٔ تنگ و تار.

فردوسی .

چو شب گشت پیدا و شد روز تار
شد اندر شبستان کی نامدار.

فردوسی .

از ایدر برو تازیان تا ببلخ
که از بلخ شد روز ما تار و تلخ .

فردوسی .

چو خورشید بر چرخ لشکر کشید
شب تار تازنده شد ناپدید،
یکی انجمن کرد خاقان چین
بزرگان و گردان توران زمین .

فردوسی .

بتاراج داده کلاه و کمر
شده روز تار و نگون گشته سر.

فردوسی .

ز بس گرد لشکر جهان تار شد
مگر مهر رخشان گرفتار شد.

فردوسی .

ز گشت دلیران بر آن دشت جنگ
چو شب گشت آوردگه تار و تنگ .

فردوسی .

چنین تا سپهر و زمین تار شد
فراوان ز ترکان گرفتار شد.

فردوسی .

چنین گفت شیر ژیان با پلنگ
که بر غرم چون روز شد تار و تنگ .

فردوسی .

چنین گفت کاکنون سر بخت اوی
شود تار و ویران شود تخت اوی .

فردوسی .

ز اندیشه ٔ او چو آگه شدم
از ایران شب تار بیره شدم .

فردوسی .

شهنشاه لهراسپ در شهر بلخ
بکشتند و شد روز ما تارو تلخ .

فردوسی .

صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت
تار چون گور و تنگ چون دل زفت .

عنصری .

ز بس گرد چون پود در تار شد
بر آن غول چهران جهان تار شد.

اسدی (ازفرهنگ جهانگیری ).

خِرَد است آنکه اگر نور چراغ او
نیستی ، عالم یکسر شب تارستی .

ناصرخسرو.

روز رخشنده کزو شاد شود مردم
از پس انده و رنج شب تار آمد.

ناصرخسرو (دیوان چ تهران ص 109).

طلعت مستنصر از خدای جهان را
ماه منیر است و این جهان شب تار است .

ناصرخسرو.

غار جهان گرچه تنگ و تار شده ست
عقل بسنده ست یار غار مرا.

ناصرخسرو.

روزهای روشن گیتی همه
بر عدوی تو شبان تار باد.

مسعودسعد.

شب تار و ره دور و خطر مدعیان
تا در دوست ندانم بچه عنوان برسم .

خاقانی .

حرز عقل است مرهم دل ریش
تیغ روزاست صیقل شب تار.

خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 202).

دانم که ندْهی داد من ، روزی نیاری یاد من
بشنو شبی فریاد من ، داغ شب تار آمده .

خاقانی .

خود ندارد حواری عیسی
روزکوری و حاجت شب تار.

خاقانی .

گشاید بند چون دشوار گردد
بخندد صبح چون شب تار گردد.

نظامی .

چنانکه از شب تار صبح برآید. (گلستان ).
شب تار است و ره ِ وادی ِ ایمن در پیش
آتش طور کجا موعد دیدار کجاست ؟

حافظ.

بندگی حق بشب تار کن
رغبت مزدت چو بود کار کن .

عماد فقیه .

- تار شدن (گشتن ، گردیدن )چشم ؛ تیره شدن آن . کم شدن بینایی چشم : چشمهایم تار شده است :
بر آن مرد بگریست بهرام زار
وز آن زهر شد چشم بهرام تار.

فردوسی .

یکی خیمه زد بر سر از دود قار
سیه شد هوا چشمها گشت تار.

فردوسی .

هر چشم که ازخاک درت سرمه ٔ او بود
زآوردن هر آب که آرد نشود تار.

سنائی .

|| گل آلود. مقابل روشن ۞ : این آب کمی تار است .