تاگور. [ گوُ ] (اِخ )
۞ سر رابیندرانات . شاعر و نویسنده ٔ هندی که در ششم ماه مه
1861 م . مطابق سال
1278 هَ . ق . در کلکته از یک خانواده ٔ شاهی متولد شد. وی جوانترین فرزند «ماهاراشی دیون درانات »
۞ و نوه ٔ شاهزاده «دوارکانات تاگور»
۞ و خود پیشوای «براهماساماژ» و تجددطلب نهضت هند در قرن نوزدهم و بیستم بود. تاگور پس از طی تحصیلات مقدماتی در هندوستان بسال
1877 م . برای تحصیل حقوق و قوانین به انگلستان رفت و در آنجا درباره ٔ شاعران انگلستان و زبان انگلیسی به تحصیل و مطالعه پرداخت . کتابهایی که خود بزبان بنگالی تصنیف کرده بود، به انگلیسی ترجمه کرد و در اوان جوانی بکار نویسندگی مشغول گردید و پس از مراجعت به هند در سال
1901 م . دربلپور، واقع در
93میلی کلکته مدرسه ٔ «شانتی نیکیتان »
۞ (خانه ٔ صلح ) را تأسیس کرد که یکی از بنگاههای تربیتی شد و در آن از روشهای معمولی پیروی نمی کردند.
۞ تاگور بسال
1913 به دریافت جایزه ٔ نوبل در ادبیات نایل گشت و
8000 پوند از آن را برای نگهداری و تعمیر مدرسه ٔ خویش خرج کرد. در سال
1915 بدریافت عنوان «نایت هود»
۞ نایل آمد ولی در سال
1919 بصورت اعتراض علیه روشی که در جلوگیری از آشوبهای پنجاب بکار میرفت ، استعفا داد و در سالهای بعد هم خواهان استفاده از این عنوان نگشت . تاگور یک وطن خواه و ملت دوست هندی بود و پیش از همه در اصلاح امور اجتماعی روش صلحجویانه را برگزیده بود و بسیاستی که بزندگی قاطبه ٔ مردم هند ارتباط داشت ، علاقه مند بود. وی میخواست جنبش ملی پیش از آزادی سیاسی به یک رفرم اجتماعی توجه داشته باشد. تاگور با آثار فراوانش که از حس زیبایی دوستی جهان و عشق به کودکان و علاقه به بی آلایشی و خداشناسی اشباع شده بود، ترجمان افکار جدی مردم بنگال گشت . مخصوصاً بطلان امتیازات طبقاتی را در اجتماع هند اعلام کرد. وی موسیقی دان و نقاش
۞ و شاعر بود و بزبان بنگالی اشعار عارفانه و شورانگیزی سرود. بکشورهای اروپا و ایران
۞ و ژاپن و چین و روسیه و امریکا مسافرت کرد. در آوریل
1941 دانشکده ٔ اکسفورد درجه ٔ دکترای افتخاری را به وی اهداء کرد. در آن مراسم خطابه ای درباره ٔ «بحران در تمدن » ایراد کرد و در آن علل جنگ را با روش عقلی تجزیه و تحلیل کرد و پیشنهادهایی درباره ٔ صلح و توافق عمومی بجهانیان کرد. این خطابه که در نوع خود یکی از شاهکارهای نثری تاگور است ، بنام «مذهب بشر» چاپ و منتشر گردید. وی در هفتم اوت
1941 پس از یک عمل جراحی در کلکته درگذشت . مجموعه ٔ اشعار اوبنام «گیتانجلی »
۞ بوسیله ٔآندره ژید نویسنده ٔ مشهور فرانسه ترجمه شد
۞ . از جمله ٔ آثار این دانشمند بزرگ که بزبانهای انگلیسی و فرانسه ترجمه شده است عبارتند از:
نام کتاب ترجمه
ترجمه
به انگلیسی
به فرانسه
در سال
در سال
باغبان
۞ 1914 1921
چیدن میوه
۞ 1916 1921
میهن و جهان
1919 1921
فراری -
1924
صد شعر از کبیر
۞ 1915 1924
ماه جوان
1913 1924
خاطرات من
۞ 1917 1925
آمال ونامه ٔ پادشاه
۞ -
1925
مذهب بشر
۞ 1931 1925
موشی
۞ -
1926
دوره ٔ بهار
۞ -
1926
ماشین (درام )-
1929
غرق کشتی
۞ (داستان )-
1926
نامه هائی به یک
_(l50k)_
دوست
۞ 1928 1931
چیترا
۞ 1914 -
پستخانه
1914 -
پرندگان آواره
1916 -
ملیت
1917 -
تربیت طوطی
1918 -
خرزهره ٔ قرمز
1924 -
گره های بازشده
1925 -
دیگر از آثار این دانشمند بزرگ عبارت است از:
1 - چیترلیپی
2 - وحدت تخلیقی
3 - الوداع ای دوست من
4 - مرکز تمدن هندی
5 - گورا
6 -مناظر بنگال
7 - سنگهای گرسنه
8 - شاه و کلبه ٔ تاریک
9 - هدیه ٔ عاشق
10 - شخصیت
11 - یادداشتها
12 - نمایشنامه ٔ قربانی و دیگر نمایشنامه ها
13 - طریقت (نطق های تاگور در ژاپن )
14 - خدمت
15 - دو خواهر
16 - منظره ای از تاریخ هند
17 - سه نمایشنامه
توضیح آنکه کتاب گیتانجلی تاگور موجب اهداء جایزه نوبل به وی گردید. رجوع به دایرةالمعارف بریتانیکا سال
1957 ج
21 ص
753 و لاروس قرن بیستم و وفیات معاصرین بقلم محمّد قزوینی ، مجله ٔ یادگار سال سوم شماره ٔ چهارم و امثال و حکم دهخدا ج
3 ص
1548 و المنجد ذیل کلمه ٔ «طاغور» و مجموعه ٔ اشعار دهخدا به اهتمام محمّد معین ص
8 (با تصویر تاگور و مؤلف لغت نامه ) و سالنامه ٔ پارس سال
1312 هَ . ش . ص
70 (مقاله ٔ فروغی درباره ٔ تاگور) و شرح حال تاگور در مقدمه ٔ کتاب «چیترا» ترجمه ٔ فتح اﷲ مجتبائی چ کانون انتشارات نیل و کتاب «رابیندرانات تاگور» تألیف محیط طباطبائی چ کتابخانه ٔترقی شود.