تان

تان . (ضمیر) ضمیر مخاطب و جمع مخاطب هم هست همچو: خودتان و همه تان . (برهان ) (آنندراج ). ضمیر جمع مخاطب است بمعنی شما و شما را که ملحق به اسماء و افعال میشود مثل اسبتان و گفتمتان . (فرهنگ نظام )... و ضد این «شان »است و اکثر محل بعد تان و شان «را» محذوف بود. (شرفنامه ٔ منیری ). محمّد معین در حاشیه ٔ برهان آرد: پهلوی «تان » ۞ (ضمیر دوم شخص جمع) - انتهی . ضمیر متصل جمع مخاطب (شما) :
که گوید گور و آهو را که جفت آنگاه بایدتان
همی جستن که زادن تان نباشد جز به نیسانها.

ناصرخسرو.

همچو طفلان جمله تان دامن سوار
دامن خود را گرفته اسب وار.

مولوی .

|| ضمیر متصل جمعمخاطب مفعولی (شما را): این استعمال در پهلوی هم سابقه داشته : تان شرم و ننگ باد. (کارنامه ٔ اردشیر).
اگرتان ببیند چنین گل بدست
کند بر زمین تان همان گاه پست .

فردوسی .

بجایی که تان هست آبادبوم
اگر تور، اگر چین ، اگر مرز روم .

فردوسی .

من نیز از این پس تان ننمایم آزار.

منوچهری .

نک جهانتان نیست شکل هست ذات
وان جهانتان هست شکل بی ثبات .

مولوی .

|| برای شما :
درخت پشیمانی از دینه روز
در امروز باید که تان بردهد.

ناصرخسرو.

|| دویم شخص ضمیر متصل مخاطب که به آخر اسم درآمده و افاده ٔ ملکیت میکند و همیشه اسم را بسوی آن اضافه میکند یعنی آخر آن را کسره میدهد مانند کتابتان و رختتان . و چون آخر اسم «های » غیرملفوظ بود آن را حذف کرده و کسره بجای آن ایراد مینمایند مانند انگشتانتان یعنی انگشتانه ٔ شما ۞ .(ناظم الاطباء). ضمیر ملکیت و اختصاص است جمع مخاطب را: دلتان ، سرتان ، شهرتان :
گر ایدون که این داستان بشنوید
شود تان دل از جان من ناامید.

فردوسی .

اگر تیره تان شد سر از کار من
بپیچید سرتان ز گفتار من .

فردوسی .

اگر بر منوچهر تان مهر خاست
تن ایرج نامورتان کجاست .

فردوسی .

هرکس که ز دستان بیکران تان
ایمن بنشیند بداستان است .

ناصرخسرو (دیوان ص 72).

ای مردمان چرا که به اسلام ننگرید
یا تان دلیل بر خلل و بر بلا شده ست .

ناصرخسرو.

و شما را خوار و ذلیل گردانم و از شهرتان بیرون کنم . (قصص الانبیاء ص 166).
تا امان یابد به مکرم جانتان
ماند این میراث فرزندانتان .

مولوی .

لیک اﷲ اﷲ ای قوم خلیل
تا نباشد خوردتان فرزند پیل .

مولوی .

عمرتان بادا دراز ای ساقیان بزم جم
گرچه جام ما نشد پر می بدوران شما.

حافظ.

|| ضمیر ملکیت جمع مخاطب مفعولی (... شما را) در این صورت مضاف مفعول باشد :
کردم سر خمتان بگل و ایمن گشتم .

منوچهری .