تهی کردن

تهی کردن . [ ت َ / ت ِ / ت ُ ک َ دَ ](مص مرکب ) تخلیه . خالی کردن . پرداختن . خلوت کردن . بپرداختن از. (یادداشت بخط مرحوم دهخدا) :
خانه از روی تو تهی کردم
دیده از خون دل بیاکندم .

رودکی .

به شبگیر برگرد و پیش من آی
تهی کرد خواهم ز بیگانه جای .

فردوسی .

شه شهریاران تهی کرد جای
فریبنده را گفت نزد من آی .

فردوسی .

که گشتاسب رفته ست و لشکر همه
تهی کرده از مرد کشور همه .

فردوسی .

کردم تهی دو دیده بر او من چنانکه رسم (کذا)
تا شدز اشکم آن ز می خشک چون لژن .

عسجدی (از فرهنگ اسدی چ پاول هرن ).

تهی نکرده بدم جام می هنوز از می
که کرده بودم از خون دیده مالامال .

زینبی .

بیاد آمدش تاج و تخت شهی
کز او کرد بدخواه ناگه تهی .

اسدی .

یکی هفته زین سان به بزم شهی
همی کرد هر روز گنجی تهی .

اسدی .

از مکر او تمام نپرداخت آنکه او
پر کرد صد کتاب و تهی کرد محبره .

ناصرخسرو.

حوض از آب تهی کرده و نگینه بازنیافتند. (نوروزنامه ٔ منسوب به خیام ).
گهی راندند سوی دشت مندور
تهی کردند دشت از آهو و گور.

نظامی .

تا که جامی تهی کنم در عشق
پر برآرم ز خون دیده کنار.

عطار.

صدهزاران نیک و بد را آن بهی
می کند هر شب ز دلهاشان تهی .

مولوی .

سر از مغز و دست از درم کن تهی
چو خاطر به فرزند مردم دهی .

سعدی (بوستان ).

خزاین تهی کرد و پر کرد جیش
چنان کز خلایق به هنگام عیش .

سعدی (بوستان ).

فرصتی چون هست دل را کن تهی از اشک و آه
وقت چون گردید فوت از گریه و زاری چه سود.

صائب .

- تهی کردن دل ؛ با گریستن یا گرفتن کین راحت در دل پدید آوردن .
- || برکندن دل ؛ دل برکندن :
تهی کن دل از جایگاه کیان
به رفتن کمر سخت کن بر میان .

فردوسی .

- خرقه تهی کردن ؛ مردن مرشد. مردن پیر صوفیان . (یادداشت بخط مرحوم دهخدا). رجوع به تهی و دیگر ترکیبهای آن شود.