جزائری

جزائری . [ ج َ ءِ ] (اِخ ) سیدنعمت اﷲبن سیدعبداﷲ موسوی شوشتری . وی از عالمان بزرگ بود و در علوم فقه و حدیث و ادب عربی یگانه ٔعصر خویش بشمار میرفت و در کسب فنون فضائل کم نظیر بود. او از شاگردان علامه ٔ مجلسی و سیدهاشم بحرانی و فیض کاشانی و سایر استادان زمان خود بود و با اینکه خود مسلک اخباری داشت ، در نصرت و تأیید طریقه ٔ اجتهاد و لزوم عمل به اقوال مجتهدان کوشش بسزا داشت و آثار گرانبهایی از خود بجا گذاشت و بسال 1112 هَ . ق . در شصت ودوسالگی درگذشت . تألیفات وی بدین قرار است :
1 - انس الوحید در شرح توحید صدوق . 2 - الانوار النعمانیة فی بیان معرفةالنشأة الانسانیة. این کتاب بارها بطبع رسیده است . 3 - البحور الزاخرة فی شرح کلام عترة الطاهرة. این تألیف شرح کتاب تهذیب شیخ طوسی است . 4 - جوازالعمل بکتب الفقهاء. 5 - الجواهر الغوالی فی شرح عوالی اللئالی . 6 - حاشیه بر استبصار. 7 - حاشیه بر امل الاَّمل شیخ حر عاملی . 8 - حاشیه بر شرح جامی . 9 - حاشیه بر مغنی اللبیب . 10 - حاشیه بر نقدالرجال . 11 - الحواشی الضافیة. حاشیه ای است بر نهج البلاغة. 12 - ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار. 13 - زهرالربیع. 14 - شرح تهذیب الحدیث . گویا مؤلف دو یا سه شرح بر تهذیب داشته که یکی دربالا ذکر شد و دیگری همین است . 15 - شرح تهذیب النحو شیخ بهایی . 16 - شرح روضه ٔ کافی . 17 - شرح صغیر صحیفه ٔ سجادیة به نام نورالانوار فی شرح کلام خیرالاخیار. این کتاب در تهران بچاپ رسیده است . 18 - شرح کبیر صحیفه ٔ سجادیة. 19 - شرح عوالم ابن ابی جمهور که نام آن جواهرالغوالی است . 20 - شرح عیون اخبارالرضا. 21 - شرح کافیة. 22 - غایةالمرام فی شرح الاحکام که شرح دیگرمختصر تهذیب است . 23 - غرائب الاخبار و نوادرالاَّثار. 24 - فوائدالنعمانیه . 25 - قاطعاللجاج فی شرح الاحتجاج . 26 - قصص الانبیاء. 27 - کشف الاسرار فی شرح الاستبصار. شاید همان حاشیه بر استبصار است که در فوق ذکر شد. 28 - مسکن الشجون فی حکم الفرار من الطاعون . 29 - مقامات النجاة در شرح اسماء اﷲ الحسنی . 30 - مقصودالانام فی شرح تهذیب الاحکام . این کتاب شرح کبیر تهذیب شیخ طوسی است و محتمل است که نام دیگر همان بحور زاخرة باشد.31 - منبعالحیات فی حجیة قول المجتهدین من الاموات یا منبعالحیات فی جواز تقلیدالاموات . 32 - منتهی المطلب . کتابیست در علم نحو. 33 - هدیةالمؤمنین . کتابیست در فقه . از جمله کسانی که به ذکر شرح احوال مترجم پرداخته اند یکی نواده اش سیدعبداﷲبن سیدنورالدین جزائری و دیگری شیخ حر عاملی و همچنین محدث نیشابوری است . (از روضات الجنات صص 759 - 760) (از ریحانةالادب ذیل کلمه ٔ سید جزائری ). رجوع به معجم المطبوعات و اسماءالمؤلفین ج 2 ص 497 شود.