جزائری

جزائری . [ ج َ ءِ ] (اِخ ) شیخ طاهربن صالح (یا محمدصالح )بن احمد دمشقی . وی یکی از علمای عصر خویش در دمشق بود و سمت بازرسی کتابخانه های آن شهر را داشت . او در جمعآوری نسخه های خطی و تحقیق درباره ٔ آنها میکوشید و در تأسیس «دارالکتب الظاهریة» دمشق کمکها کرد و نسخه هایی را که در کتابخانه ٔ عمومی متفرق بود در آنجا گرد آورد، و نیز در به وجود آمدن «المکتبة الخالدیة» مساعدتها کرد و در 1914 م . به عللی به قاهره رفت و بسال 1918 م . به دمشق برگشت و به عضویت مجمع علمی عربی و مدیریت دارالکتب الظاهریة منصوب شد و پس از سه ماه در دمشق درگذشت . او راست : 1 - اتمام الانس فی عروض الفرس . رساله ای است در عروض و قافیه ٔ فارسی . 2 - ارشادالالبا الی طریق تعلیم الف با. در ضمن این کتاب از مباحث لغوی و حروف هجا و ترتیب ورسم آنها و از حرکات و ضوابط و مفردات و اعداد و مسائلی در خصوص نطق و کتابت بحث کرده است . 3 - بدیعالتلخیص و تلخیص البدیع. 4 - تدریب اللسان علی تجریدالبیان . 5 - تسهیل المجاز الی فن المعمی و الالغاز. 6 - التقریب لاصول التعریب . در این کتاب بخشی از کلمات معرب را آورده و طریقی را که در تعریب آن ها بکار رفته بیان کرده است . 7 - التمرین علی البیان و التبیین . 8 - تمهیدالعروض الی فن العروض . 9 - توجیه النظر الی اصول علم الاثر. مصنف در تعریف آن گفته است : اصولی است که مطالعه کنندگان حدیث و تواریخ و سیر را سودمند است و بیشتر مطالب آن از کتابهای اصول فقه و حدیث گردآوری گردیده است . 10 - جدول الحروف العربیة القدیمة و الحدیثة و الهندیة و الیونانیة الخ . و در آن از رسم خط و حرکات و اشکال سخن رفته است . 11 - الجواهر الکلامیة فی العقائد الاسلامیة. این کتاب در توحید است . 12 - حدائق الافکار فی رقائق الاشعار. 13 - الحکم المنثورة. 14 - دائرة فی معرفة الاوقات و الایام . 15 - رسائل فی علم الخط. 16 - شرح خطب ابن نباته . 17 - شرح خطبةالکافی . در این کتاب از ریشه های لغت و نحوه ٔ اشتقاق و نشوء آنها بحث شده است . 18 - عمدةالمغرب و عدة المعرب . قصیده ای است درباره ٔ الفاظ نحوی . 19 - الفوائد الجسام فی معرفة خواص الاجسام . این کتاب در طبیعیات است . 20 - مدالراحة لاخذالمساحة. 21 - مراقی علم الادب . این کتاب شامل کتابهای «ارشادالالبا الی طریق تعلیم الف با» و «التمرین علی البیان و التبیین » و «تدریب اللسان علی تجریدالبیان » است که مذکور افتاد. 22 - منیة الاذکیاء فی قصص الانبیاء. این کتاب ترجمه ای است از ترکی . 23 - میزان الافکار شرح معیارالاشعار. در عروض و قوافی . (از معجم المطبوعات ). وی بسیاری از زبان های شرقی از قبیل عبری ، سریانی ، حبشی ، زواوی ، ترکی و فارسی را نیکو میدانست . (از اعلام زرکلی ). و رجوع به همین کتاب شود.