حالت بک

حالت بک . [ ل َ ب َ ] (اِخ ) یکی از نویسندگان عثمانی . وی پسر خالدافندی وزیر مالیه بود و نژاد وی به عبدالقادر گیلانی منتهی میگردد. مولد وی بسال 1255 هَ . ق . است . زبان عربی و فارسی را از مثنوی خوان مشهور خواجه حسام افندی آموخت و از مجالس درس استادان جامع ایاصوفیه استفاده کرد. در عنفوان جوانی مقالات بسیار در جریده ٔ حوادث انتشار داد و به تصحیح تاریخ ناپلئون پرداخت و بعد از چند مأموریت کوچک با رتبه ٔ دوم به سمت معاونی ریاست دفتر حلب تعیین شد و سپس به مقام ریاست دفتر نایل گردید و در همین اوقات روزنامه ٔ رسمی فرات را تأسیس کرد. علاوه بر این در حلب نیز روزنامه ای غیررسمی موسوم به «غدیرالفرات » و اثر مسمی به «فهرست ولایت حلب » و سالنامه ای مشتمل بر احصائیه های مفید انتشار داد و این کتاب مظهر تقدیر باب عالی واقع گردیدو یک نسخه ٔ آن را برای نمونه بهر ولایت فرستاده توصیه ٔ اقتدا و پیروی از آن کردند. در سال 1282 هَ . ق . در عدلیه به سمت ریاست دوم به سردبیری دیوان احکام منصوب شد و در سایه ٔ جدیت و کاردانی در امور تشکیلاتی آن زمان به مقام رئیس اول ترفیع یافت و پس از یک سال از این کار منفصل گردید و بعداً به ریاست کل اداره ٔمعارف مفتخر شد و در همین اثنا در سن 40 سالگی بسال 1295 هَ . ق . بدرود زندگانی کرد. وی ترجمه ٔ احوال ملا لطفی و فؤادپاشا را به سبکی فصیح نوشته است . و کتابی در علم بلاغت تألیف و به «انموذج » تسمیه کرده و نیز کتابی برای تدریس تاریخ موسوم به مبداء کتابت به وجود آورده که هر درس آن مشتمل بر ترجمه ٔ احوال و شرح زندگانی یکی از سلاطین آل عثمان میباشد. مقالات ادبی متناوبه ٔ او به صورت مجموعه ای موسوم به دولاب درآمده و رساله های «سرّالاسرار» و «سیرالاقمار» نیز از تألیفات اوست . چند قطعه ٔ تآتر هم نگاشته و دیوانی نیز موسوم به «حالةالشباب » دارد. (از قاموس الاعلام ترکی ).