خان آباد

خان آباد. (اِخ ) حکومتی است درجه 2 که مربوط به حکومت کلان قندز و در حوزه ٔ ولایت قطغن واقع بوده و تخمیناً بین خطوط 68 و 69 درجه 26 و 52 دقیقه 3 و17 ثانیه طول البلد شرقی و خط 36 درجه 27 و 51 دقیقه 24 و 42 ثانیه عرض البلد شمالی واقع شده است . شهر خان آباد در یک وادی شاداب ولی بسیار پست بفاصله ٔ 25000 گزی شرق قندز واقع شده بر اثر دریای پرآبی که از اجتماع دریای فرخار به هر طرف آن در جریان است اراضی اطراف و نواحی شهر تماماً شالی کاری شده و از طرف دیگر چون پایه های عمارات سنگ ندارد (زیرا مواضع سنگ ازآنجا بسیار دور است ) خانه ها نم و شوره گذارده و طبقه ٔ اول منازل غالباً برای بود و باش مساعد نیست و مضر صحت است ولی این خانه ها داخل باغها واقع بوده و هرکس بداخل خانه ٔ خود باغ و باغچه ترتیب داده و اشجارمیوه دار و سایه دار در بین آنها غرس نموده است . در اکثر خانه ها آب جاری وجود دارد. بازارهای خان آباد از نقطه نظر ساختمان بدو دسته تقسیم شده اند. قسمت اول بازار سابقه ٔ آن که عبارت از دو دسته بازار بوده و یکدیگر را بطور عمودی قطع نموده و در بین آنها چهارسوقی تشکیل یافته است . دهان های این بازار برنده دار و تنگ و بی رونق میباشد. دوم بازار جدید است که بطرف بازار سابقه قرار دارد بدو طرف جاده ٔ عریض میباشد که کنار آن با اشجار مزین گردیده دکاکین پخته کاری آباد بشکل مرغوبی در آنجا است . در این بازار دکانهای عمده فروشی بصورت دسته بندی جا داده شده و خوش منظر میباشد. علاوه بر این قسمت بازار، تعداد سرایهای تجارتی ، گاراژها و هتل های عمومی و منازل برای بود و باش مسافرین بطرز و سلیقه ٔ موزونی مانند سایر مراکز ولایات ساخته شده است و مضافاً آبادی های چندی از قبیل عمارت دولتی ومؤسسات تجارتی ، عمارت بلدیه و مسجد جامع و باغ عمومی و تفریحی به تجمل این موضع افزوده است . زراعت خان آباد: گندم ، کنجد، جو، پنبه ، تنباکو و سایر حبوبات است اما برنج آن بسیار خوب و مشهور میباشد، خربوزه و تربوزه هم دارد. خربوزه ٔ آبی این منطقه معروف است . این شهر مرکز تجارت ولایت قطغن و بدخشان بوده ، دارای گمرک و فرودگاههای اموال تجارتی است . موتور نیز همیشه برای حمل و نقل اموال وارداتی و صادراتی دارد. مسافرینی که خیال مسافرت را داشته باشند توسط عراده ها بسهولت و همه وقت میتوانند مسافرت کنند. در خان آباد یک هتل عصری نیز برای پذیرائی مسافرین وجود دارد. جاده ٔعمومی که از قندز بطرف بدخشان میرود از شهر خان آبادمیگذرد. در خان آباد یک باب مکتب ابتدائی به اسم مکتب ابتدائی آق تاش برای تعلیم اطفال دائر است . فاصله ٔ خان آباد از کابل 518000 گز و از تالقان 32000 گز میباشد و ارتفاع آن از سطح دریا تخمیناً 1260 متر است . یکنفر وکیل از طرف اهالی این حکومت انتخاب و بمجلس شورای ملی فرستاده میشود، این شهر زیبا و پرنفوس از سالهای دور و درازی مرکز ولایت قطغن شمرده میشده است . در ابتدا آب و هوای خان آباد خیلی خراب بود و جز یک منطقه ٔ مالاریائی چیز دیگری محسوب نمیشد اما در اثر توجه حکومت و بالنتیجه یک سلسله مجاهدات فنی در مقابل مالاریا، این منطقه موقعیت خوبی را حاصل نمود و هم ذوق ساکنین آن را نسبت به آبادی این شهرستان تحریک کردو در آن اوان بوسیله ٔ یک مهندس و متخصص در امور شهرسازی نقشه ٔ این شهر ترتیب و در آن ساحه بمرحله ٔ اجراگذاشته شد و بفرصت کم خان آباد بشکل یک شهر مختصر و مقبولی درآمد. مردمان این ناحیه عموماً زراعت پیشه میباشند. این شهر در زمان محمد گل مهمند مرکزیت خود رابه بغلان داد. بغلان مرکز قطغن شد ولی مردمان خوش ذوق خان آباد علاقه ٔ خود را نسبت به شهرشان قطع نکرده و بایک نقشه ٔ کلی در تزیین آن کوشیدند. خان آباد فعلاً منطقه ای وسیع و از شهرهای بزرگ ولایت قطغن محسوب میگردد. (از قاموس جغرافیایی افغانستان ج 2 و تا حدی حفظ اصطلاحات و عبارات زبان فارسی افغانی در آن شده است ).