خبث

خبث . [خ ُ ] (ع اِمص ) زنا. آمیزش حرام . ناپاک درآمیختگی . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (از تاج العروس ) (از لسان العرب ) (از متن اللغة) (از معجم الوسیط) (از البستان ) (از آنندراج ) (از ناظم الاطباء). || لواطه ؛ درآمیختگی مرد با مرد. || گربزی .زیرکی . || کید. مکیدت . غدر. (ناظم الاطباء). || ناخوشی . (از غیاث اللغات ) (از آنندراج ). || کینه . بدخواهی . دشمنی . || ظلم . بیرحمی . || خیانت . (از ناظم الاطباء). || بدگویی . (از آنندراج ) :
بکام و آرزوی دل چو دارم خلوتی حاصل
چه فکر از خبث بدگویان میان انجمن دارم .

حافظ.

پیر یک رنگ من اندر حق ازرق پوشان
رخصت خبث نداد ارنه حکایتها بود.

حافظ.

گوچو من در صف مستان منشین
خبث اصحاب نمی باید کرد.

سنجرکاشی .

در سپاس همه بگشاده زبانم واله
خبث این طایفه را از ره دیگر کردم .

درویش واله هروی .

|| پلیدی . ناپاکی ۞ . آلایش . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة) (از معجم الوسیط) (از البستان ) (از تاج العروس ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) : پشت زمین را از خبث شرک ایشان پاک گردانید. (از کلیله و دمنه ٔ بهرامشاهی ).
خبث ما را بارگاه قدس دور افکند از انک
خوک را محراب اقصی برنتابد بیش ازین .

خاقانی .

ابوالفتح والی مولتان بخبث نجلة و فساد دخلة و رجس اعتقاد و قبح الحاد موصوف و معروف بود. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی چ 1 ص 26).
زآنکه خبث ذات او بی موجبی
هست سوی ظلم و عدوان جاذبی .

(مثنوی ).

زآنکه حلوا گرمی و صفرا کند
سیلیش از خبث مستنقا کند.

(مثنوی ).

آب بهر آن ببارد از سماک
تا پلیدان را کند از خبث پاک .

(مثنوی ).

ملک روی از این سخن درهم کشید و گفت آن دروغ وی پسندیده تر آمد زین راست که تو گفتی که روی آن در مصلحتی بود و بنای این بر خبثی . (گلستان ).
شهنشه نیارست کردن حدیث
که بر وی چه آمد ز خبث خبیث .

سعدی (بوستان ).

- خبث اعتقاد ؛ ناپاکی عقیدت . بی ایمانی . پلیدی در ایمان : چون چیپال چند مرحله برفت و بمأمن رسید و در واسطه ٔ ممالک خویش قرار گرفت طبیعت فساد و خبث اعتقاد او را بر نقض عهد داشت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
- خبث باطن ؛ ناپاکی سریرت . پلیدی درون :
شخصم بچشم عالمیان خوب منظر است
وز خبث باطنم سر خجلت فتاده پیش .

(گلستان ).

- خبث ذات ؛ خبث نهاد. پلیدی درون :
زآنکه خبث ذات او بی موجبی
هست سوی ظلم و عدوان جاذبی .

(مثنوی ).

- خبث سریرت ؛ زشتی درون . ناپاکی باطن . پلیدی نهاد.
- خبث طبیعت ؛ زشتی درون . ناپاکی سرشت :
کژدم از خبث طبیعت بزند سنگ به نیش .

سعدی .

- خبث طینت ؛ زشتی درون . ناپاکی سرشت . پلیدی نهاد.
- خبث عقیدت ؛ ناپاکی در اعتقاد. بی ایمانی : اگر بهتر نگریسته شود خبث عقیدت او مشاهدت افتد. (از کلیله و دمنه ٔ بهرامشاهی ).
- خبث نفس ؛ پلیدی طینت . زشتی طبیعت . ناپاکی سریرت :
ولی ز باطنش ایمن مباش و غرّه مشو
که خبث نفس نگردد بسالها معلوم .

سعدی (گلستان ).

- خبث نیت ؛ زشتی نیت . پلیدی در نیت .