اجازه ویرایش برای هیچ گروهی وجود ندارد

خراب

نویسه گردانی: ḴRʼB
خراب . [ خ َ ] (ع مص ) ویران شدن . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از تاج المصادر زوزنی )(دهار). || (اِمص ) ویرانی . بیرانی . (از منتهی الارب ) (یادداشت بخط مؤلف ) (دهار) :
ز مهر و کین تو چرخ و فلک گوهر ساخت
که هر دو مایه ٔ عمران شد و اصل خراب .

مسعودسعدسلمان .


|| (اِ) محل مهجور. (ناظم الاطباء). ویرانه . محل خراب شده . مخروبه . بیغوله . ج ، اخربه ، خرب :
بودم حذور همچو غرابی برای آنک
همچون غراب جای گرفتم بر این خراب .

مسعودسعدسلمان .


جغد شایسته تر آمد بخراب .

ادیب صابر.


خراب عالم و ما جغدوار این نه عجب
عجب از آنکه نمانند جغد را بخراب .

سوزنی .


به سخن در خراب گنج نهد
به سخن گنج را خراب کند.

خاقانی .


زآن بهشتم بدین خراب افکند
گم شد از من چو روز گشت بلند.

نظامی .


آتش بیار و خرمن آزادگان بسوز
تا پادشه خراج نخواهد خراب را.

سعدی .


- امثال :
خراب را خراج نباشد .
|| (ص ) ویران . مقابل آباد. (از برهان قاطع) (از رشیدی ) (از جهانگیری ) (از انجمن آرای ناصری ) (از ناظم الاطباء) (از غیاث اللغات ) (ترجمان علامه ٔ جرجانی ). مقابل معموره :
سروبنان کنده و گلشن خراب
لاله ستان خشک و شکسته چمن .

کسائی .


مرا گفت بگیر این و بزی خرم و دلشاد
وگر تنت خراب است بدین می کنش آباد.

کسائی .


شد آن شهر آباد یکسر خراب
به سر بر همی تافتی آفتاب .

فردوسی .


چرا غم خورم زین جهان خراب
دمی خوش برآرم ز جام شراب .

فردوسی .


بدو درنشیند نگردد خراب
ز باران و از برف و از آفتاب .

فردوسی .


دفتر به دبستان بود و نقل به بازار
وین نرد بجایی که خرابات خرابست .

منوچهری .


فرونشانَد آشوبها را و بمیرانَد فتنه ها را و خراب کند علامتهای آنرا. (تاریخ بیهقی ).
ای سپرده عنان دل به خطا
تنت آباد و دل خراب وجان بی آب .

ناصرخسرو.


ترسم که زیر پای زمانه ی خراب گر
آن باغها خراب شود و آن خانه ها تلال .

ناصرخسرو.


خراب کرده ٔهر کس تو کرده ای آباد
مباد هرگز آبادکرده ٔ تو خراب .

امیرمعزی .


خرابست آن جهان کاوّل تو دیدی
اساس نو کنون نتوان نهادن .

خاقانی .


دلم ز دست تو آبادگر نمی گردد
بیار آتش و در خانه ٔ خراب بریز.

خاقانی .


مصطفی آمده به معماری
که دلم را خراب دیدستند.

خاقانی (دیوان ص 878).


چو من بگذرم زین جهان خراب
بشویید جسم مرا با شراب .

؟


|| مست . لایعقل . بیخود از شراب . مست طافح . (از برهان قاطع) (از رشیدی ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از انجمن آرای ناصری ) (از ناظم الاطباء). سیاه مست . مست مست . (یادداشت بخط مؤلف ) :
سوی زر باید رفتن بصبوح
خویشتن کردن مستان و خراب .

منوچهری .


خداوند ما گشته مستی خراب
گرفته دو بازوی اوچاکران .

منوچهری .


دانی که جهان روبخرابی دارد
تو نیز شب و روز همی باش خراب .

خیام .


کس در ده نیست جمله مستند
بانگی بده خراب در ده .

خاقانی .


گاه مستی و گه خرابی تو
کس نداند که از چه بابی تو.

اوحدی .


البلبل یتلو صحف العشاق
و النرجس کالعشور فی الاوراق
مهتاب و شراب ناب و معشوق خراب ...

؟ (ترجمه ٔ محاسن اصفهان ).


ای دریغا گر شبی در بر خرابت دیدمی
سرگران از خواب و سرمست از شرابت دیدمی .

سعدی (بدایع).


عجب نیست بالوعه گر شد خراب
که خورد اندر آن روز چندان شراب .

سعدی .


ایدل آندم که خراب از می گلگون باشی
بی زر و گنج بصدحشمت قارون باشی .

حافظ.


دیریست که در پای خم افتاده خرابیم
همسایه ٔ دیوار به دیوار شرابیم .

؟


- امثال :
شب آدینه وی مست خراب .
|| غیرمزروع . ناکشته . بایر :
بجایی که بودی زمینی خراب
وگر تنگ بودی به رود اندر آب .

فردوسی .


هرچه جز از شهر بیابان شمر
بی بر و بی آب و خراب و یباب .

ناصرخسرو.


آسمانی است کز گریبان آب
بر زمین خراب می چکدش .

خاقانی .


|| شکسته . (یادداشت بخط مؤلف ). || آوار. (یادداشت بخط مؤلف ). || مورد تاخت و تاز واقع شده . تاراج شده . پایمال . منهدم . نابودشده . (از ناظم الاطباء) :
وگر آبگیری که باشد خراب
از ایران و از رنج افراسیاب .

فردوسی .


|| ضایع. تباه شده . فاسدشده . (از برهان قاطع) (از غیاث اللغات ) (از ناظم الاطباء) :
چه می خواهی از این حال خرابم .

باباطاهر عریان .


گر ننگری این تن خرابم
آخر رخ خود نما بخوابم .

امیرخسرودهلوی .


|| شریر. فاسد. || خوار. ذلیل . (ناظم الاطباء).
- خراب ساختن ؛ ویران کردن . ویرانه کردن :
نسازد همی کشور خود خراب
سپاری بمن تاج بی کین و تاب .

فردوسی .


رجوع به خراب کردن شود.
- خراب شدن ؛ ویران گشتن . خراب گردیدن . بایر شدن . مقابل آباد شدن . ویرانه گشتن :
شد آن شهر آباد یکسر خراب
بسی بر همی تافتی آفتاب .

فردوسی .


رجوع به خراب گشتن شود.
- خراب کردن ؛ ویران ساختن . بیرانه کردن : فرونشانَد آشوبها را و بمیرانَد فتنه ها را و خراب کند علامَتهای آن را. (تاریخ بیهقی ). رجوع به خراب و خراب ساختن شود.
- خراب کرده ؛ ویران ساخته . ویرانه کرده :
خراب کرده ٔ هر کس تو کرده ای آباد
مباد هرگز آبادکرده ٔ تو خراب .

امیرمعزی .


- خراب گردیدن ؛ خراب شدن . رجوع به خراب گشتن و خراب شدن شود.
- خراب گشتن ؛ ویران شدن . ویرانه شدن :
یکی جای خواهم که فرزند من
همان تا بسی سال پیوند من
بدو درنشیند نگردد خراب
ز باران و از برف و از آفتاب .

فردوسی .


وگرنه ملک و دین خراب گردد.
_(l50k)_

(مجالس سعدی ص 26).


واژه های قبلی و بعدی
واژه های همانند
۳۴ مورد، زمان جستجو: ۰.۱۴ ثانیه
خراب . [ خ ِ ] (ع اِ) ج ِ خَرَب . رجوع به «خرب » در این لغت نامه شود.
خراب . [ خ ُ ر را ] (ع اِ) ج ِ خارب . رجوع به خارب در این لغت نامه شود.
خراب . [ خ َ ] (اِخ ) لقب ذکریابن یحیی واسطی محدث است و او چون لقب خود خراب بود. (از منتهی الارب ).
خراب . [ خ َ ] (اِخ ) ناحیتی است از دهستان قشلاق از کلارستاق مازندران . (ازمازندران و استرآباد رابینو ترجمه ٔ فارسی ص 146).
خراب . [ خ َ ] (اِخ ) دهی است جز دهستان راهجردبخش دستجرد خلجستان شهرستان قم . واقع در 12هزارگزی جنوب باختری دستجرد و هفت هزارگزی شمال راه ...
خراب . [ خ َ ] (اِخ ) ابن جبیربن نعمان . وی از صحابیان بود که به سال 40 هَ . ق . در مدینه فرمان یافت و از او نسلی نماند. (از تاریخ گزیده ٔ...
این واژه به تازگی اضافه شده است و هنوز هیچ کسی برای آن معنی ننوشته است. برای اینکه برای این واژه معنی بنویسید اینجا کلیک کنید.
خراب دل . [ خ َ دِ] (ص مرکب ) سیه روزگار. آدم پریشانحال : او ز من خراب دل کرد چو گنج بی نهان من که خرابه اندرم میوه ٔ جان ۞ من کجا.خا...
خراب حال . [ خ َ ] (ص مرکب ) تباه حال . (از آنندراج ).
خراب شده . [ خ َ ش ُ دَ / دِ ] (ن مف مرکب ) از بین رفته . بیچاره شده : رعیت مظلوم خراب شده و ستم رسیده چه سود داد. (مجالس سعدی ).
« قبلی صفحه ۱ از ۴ ۲ ۳ ۴ بعدی »
نظرهای کاربران
نظرات ابراز شده‌ی کاربران، بیانگر عقیده خود آن‌ها است و لزوماً مورد تأیید پارسی ویکی نیست.
برای نظر دادن ابتدا باید به سیستم وارد شوید. برای ورود به سیستم روی کلید زیر کلیک کنید.