خرده اوستا

خرده اوستا. [ خ ُ دَ / دِ اَ وِ ] (اِخ ) نام قسمتی از اوستای حاضر است که در زمان شاپور دوم ساسانی نوشته شده برای نماز و ادعیه ٔ روزانه و ایام متبرکه ٔ ماه و جشن های دینی و جز آن ، این ادعیه و صلوات را آباذرباد مهراسپندان موبدان موبد عصر شاه پور دوم از اوستا گرد کرده بهدینان را. (یادداشت بخط مؤلف ). راجع به خرده اوستا و رابطه ٔ آن با سایر فصول اوستا مطالبی در زیر بطور مختصر از کتاب یشتها آورده میشود: اوستا مرکب است از پنج کتاب یا جزء: اول ، یسنا که مهمترین قسمت کتاب مقدس است و دارای 72 فصل یا «ها» می باشد، پنج گاتها جزء آن است . دوم ، ویسپرد که مجموعه ای است از ملحقات یسنا که ازبرای مراسم دینی ترتیب داده شده است و آن مشتمل بر 24 فصل یا «کرده » می باشد. سوم ، وندیداد که مطالب عمده ٔ آن راجع بقوانین مذهبی است و هر یک از 22 فصل آنرا یک فرگرد گویند. چهارم ، یشت . پنجم ، خرده اوستا که ازبرای نماز و ادعیه ٔ اوقات روز و ایام متبرکه ٔ سال و اعیاد مذهبی و غیره ترتیب داده شده است ، مندرجات خرده اوستا مثل سایر جزوات اوستا محدود بحدی نیست ، بسا از نسخ خطی قدیم دارای ادعیه ای است که در نسخه ٔ دیگر نیست ، همچنین قاعده ای ندارد که چند تا از یشتهاباید در جزء آن باشد ولی بدون استثناء تمام نسخ دارای هرمزدیشت و سروش یشت می باشد و بسا هم کلیه ٔ یشتها را جزء خرده اوستا می شمرند. بنابراین کلیه ٔ اوستا مرکب از چهار کتاب می باشد. (از کتاب یشتها ج 1 ص 14).
در حاشیه ٔ برهان قاطع چ آمده است : خرده اوستا در پهلوی Apastak Xortak بمعنی اوستای کوچک (یا مختصر)، این کتاب دینی را آذربد مهراسپند موبدان موبد عهد شاپور دوم (310 - 379 م .) تدوین کرد و آن برای نماز و ادعیه ٔ اوقات روز و ایام متبرک ماه و اعیاد مذهبی سال و دیگر مراسم تخصیص داده شده . مطالب و دعاهای آن از اوستای بزرگ استخراج شده است . همه ٔ مندرجات خرده اوستا، بزبان اوستایی نیست بلکه بخش بزرگی از آن بزبان پازند و متعلق به ازمنه ٔ متأخر است .