دریغا. [ دِ
/ دَ ] (صوت ) در این لفظ الف زائد است و می تواند که برای ندبه باشد که در آخر مندوب زائد کنند برای مد صوت ؛ و «خان آرزو» نوشته که الف دریغ رابط بود به معنی دریغ است ، و همین قسم الف خوشا و بسا به معنی خوش است و بس است . (غیاث ) (آنندراج ). کلمه ٔ غیر موصول که در افسوس و حسرت استعمال کنند یعنی آه و وای و دردا و حیف و افسوس . (ناظم الاطباء). ای دریغ و افسوس کردن بر تقصیرات گذشته . (شرفنامه ٔ منیری ). افسوس . ای افسوس . حیف . حیف باد. وا اسفا. دردا. حسرتا. واحسرتا. وای . اسفا. فسوسا. والهفا. ایا. معالاسف . معالتأسف
: دریغا نگارا مها خسروا
نبرده سوارا گزیده گوا.
فردوسی .
دریغا سوارا گوا مهترا
که بختش جدا کرد تاج از سرا.
فردوسی .
دریغا تهی از تو ایران زمین
همه زار و بیمار و اندوهگین .
فردوسی .
دریغا که بدخواه دلشاد گشت
دریغا که رنجم همه باد گشت .
فردوسی .
دریغا فرود سیاوش دریغ
که با زور دل بود و با گرز و تیغ.
فردوسی .
دریغا که شادان شود دشمنم
برآید همه کام دل بر تنم .
فردوسی .
دریغا دل و زور و این یال من
همان زخم شمشیر و کوپال من .
فردوسی .
دریغا برادر دریغا پسر
چه آمد مرا از زمانه بسر.
فردوسی .
دریغا که رنجم نیامد بسر
ندیدم در این هیچ روی پدر.
فردوسی .
بگفتا دریغا چنان ژنده پیل
که بودی خروشان چو دریای نیل .
فردوسی .
بسوزد دلم بر جوانی تو
دریغا بر پهلوانی تو.
فردوسی .
دریغا که پند جهانگیر زال
نپذرفتم و آمدم بدسگال .
فردوسی .
دریغا مسلمانیا که از پلیدی نامسلمانی اینها بایست کشید. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص
173). دریغا لشکری بدین بزرگی و ساختگی بباد شد از مخالفت پیش روان . (تاریخ بیهقی ص
494). دریغا چنین مردی بدین فضل کاشکی وی را اصلی بود. (تاریخ بیهقی ص
415). من که بونصرم گفتم دریغا که من امروزاین سخن می شنوم . (تاریخ بیهقی ص
326). همه ٔ نسختها من داشتم و بقصد ناچیز کردند دریغا و بسیار بار دریغا. (تاریخ بیهقی ص
297).
دریغا میر بونصرا دریغا
که بس شادی ندیدی از جوانی .
؟ (از تاریخ بیهقی ص 384).
دریغا عمر که عنان گشاده رفت . (کلیله و دمنه ).
از سر دین کلاه عزت رفت
سر دریغا کلاه می گوید.
خاقانی .
چون به پای علم روز سر شب ببرند
چه عجب کز دم مرغ آه دریغا شنوند.
خاقانی .
دریغا جز سلام و دعا عبارتی خاصتر بایستی تا شرایط خدمت در ضمن آن مدرج کردمی . (منشآت خاقانی چ دانشگاه ص
292).
در این آتش که عشق افروخت برمن
دریغا عشق خواهد سوخت خرمن .
نظامی .
دریغا چراغی بدین روشنی
بخواهد نشستن ز بی روغنی .
نظامی
دریغا به دریا کنون آمدم
که تا سینه درموج خون آمدم .
نظامی .
دریغا آنچنان سرو شغنباک
ز باد مرگ چون افتاد برخاک .
نظامی .
و گرخواهی به شاهی باز پیوست
دریغا من که باشم رفته از دست .
نظامی .
گلی دیدم نچیدم بامدادش
دریغا چون شب آمد برد بادش .
نظامی .
دریغا که بی ما بسی روزگار
بروید گل و بشکفد نوبهار.
سعدی .
واماندگی اندر پس دیوار طبیعت
حیف است و دریغا که در صلح بهشتیم .
سعدی .
دریغا گردن طاعت نهادن
گرش همراه بودی دست دادن .
سعدی .
دریغا که فصل جوانی برفت
به لهو و لعب زندگانی برفت .
سعدی .
آن بوی گل و سنبل و نالیدن بلبل
خوش بود دریغا که نکردند دوامی .
سعدی .
دمی چند گفتم برآرم بکام
دریغا که بگرفت راه نفس .
سعدی .
دریغا که برخوان الوان عمر
دمی چند خوردیم و گفتند بس .
سعدی .
چه دلها بردی ای ساقی به ساق فتنه انگیزت
دریغابوسه چندی بر زنخدان دلاویزت .
سعدی .
-
آی دریغا ؛ ای افسوس
: آی دریغا که خردمند را
باشد فرزند وخردمند نی .
رودکی .
-
ای دریغا ؛ افسوس .ای فسوس
: ای دریغا طبع خاقانی که واماند از سخن
کوسخندان مهین تا برسخن بگریستی .
خاقانی .
ای دریغا گر بدی پیه و پیاز
په پیازی کردمی گر نان بدی .
مولوی .
ای دریغا اشک من دریا بدی
تا نثار دلبر زیبا شدی .
مولوی .
ای دریغا لقمه ای دوخورده شد
جوشش فکرت از آن افسرده شد.
مولوی .
ای دریغابود ما را برد باد
تا ابد یا حسرتا شد للعباد.
مولوی .
ای دریغا پیش از این بودی اجل
تا عذابم کم بدی اندر وجل .
مولوی .
ای دریغا حاصل عمر و حیات
این چنین دادی به باد نائبات .
مولوی .
ای دریغا روزگار و عمرما
رفته چندین سال بر باد هوا.
مولوی .
تو امیر ملک حسنی به حقیقت ای دریغا
اگر التفات بودی به فقیر مستمندت .
سعدی .