دلنواز. [ دِ ن َ ] (نف مرکب ) دل نوازنده . نوازنده ٔ دل . خاطرنواز. مشفق . تسلی دهنده . (ناظم الاطباء). آنکه یا آنچه دل را نوازش دهد. آنکه باعث تسلی خاطر شود. دلنشین
: بت دلنواز و می خوشگوار
پرستید و آگه نبد او ز کار.
فردوسی .
هم از بهر مهراب و سیندخت باز
هم از بهر رودابه ٔ دلنواز.
فردوسی .
نافرید ایزد ز خوبان جهان چون تو کسی
دلربا و دلفریب و دلنواز و دلستان .
منوچهری .
تو کشان زلف و من چو گربه برآن
سنبل دلنواز می غلطم .
خاقانی .
دلنواز من بیمار شمائید همه
بهر بیمارنوازی به من آئید همه .
خاقانی .
مرهمش دلنواز تنگدلان
آهنش پای بند سنگدلان .
نظامی .
سیمای تو گرچه دلنواز است
اندیشه ٔ وحشیان دراز است .
نظامی .
ز هر شیوه سخن کآن دلنواز است
بگفتند آنچه را گفتن دراز است .
نظامی .
حبذا آن شرط و شادا آن جزا
آن جزای دلنواز و جان فزا.
مولوی .
شهباز حسن تو چو ز خط یافت پر و بال
طوطی گرفت غاشیه ٔ دلنواز تو.
عطار.
زآن یار دلنوازم شکریست با شکایت
گر نکته دان عشقی خوش بشنو این حکایت .
حافظ.
بسوخت حافظ و آن یار دلنواز نگفت
که مرهمی بفرستم که خاطرش خستم .
حافظ.
وگر طلب کند انعامی از شما حافظ
حوالتش به لب یار دلنواز کنید.
حافظ.
-
دلنواز آمدن ؛ دلنشین آمدن . دلنشین و مطبوع شدن
: ترش نباشد اگرصد جواب تلخ دهی
که از دهان تو شیرین و دلنواز آید.
سعدی .
-
پیام دلنواز ؛ پیام دلنشین
: مجنون ز پیام دلنوازش
در رقص شدی به پیشبازش .
نظامی .
-
دم دلنواز ؛ نفس و سخن آرام بخش و تسلی دهنده
: چو دارا شنید این دم دلنواز
به خواهشگری دیده را کرد باز.
نظامی .
-
سخن دلنواز ؛ سخن دلنشین
: سخنهای زیبنده ٔ دلنواز
برایشان فروخواند فصلی دراز.
نظامی .
-
شب دلنواز ؛ شب خوش و تسلّی بخش
: شب جشن بود آن شب دلنواز.
نظامی .
-
نامه ٔ دلنواز ؛ نامه ٔ تسلی دهنده
: به پیروزی این نامه ٔ دلنواز
در هفت کشور بر او کرده باز.
نظامی .
چو سربسته شد نامه ٔ دلنواز
رساننده را داد تا برد باز.
نظامی .
نگارد یکی نامه ٔ دلنواز
که خوانندگان را بود کارساز.
نظامی .
-
نقش دلنواز ؛ نقش زیبا و دلنشین
: وزآن دیبا که می بستم طرازش
نمودن نقشهای دلنوازش .
نظامی .
|| شاهد. معشوق . معشوقه . محبوب . دلارام . دلجو
: خوش آمدش گفتار آن دلنواز
بکرد آشکارا و بگشاد راز.
فردوسی .
سخن هرچه بشنید زآن دلنواز
همی گفت پیش سپهبد براز.
فردوسی .
زچندین دلبران و دلنوازان
به بالا هریکی بد سرو نازان .
(ویس و رامین ).
گذر بر مهر کن چون دلنوازان
به من بازی مکن چون مهره بازان .
نظامی .
زلف ترکی برآورم به کمر
دلنوازی درافکنم به جگر.
نظامی .
ارسطوی دانا بدان دلنواز
در دانش خویش بگشاد باز.
نظامی .
روان کردند مهد آن دلنوازان
چو مه تابان و چون خورشیدتازان .
نظامی .
جهاندار فرمود کان دلنواز
گشاید در درج یاقوت باز.
نظامی .
بر جگر آبم نماند از دلنواز
همچو ماهی مانده ام بر خشک باز.
عطار.
|| (اِ مرکب ) (اصطلاح موسیقی ) یکی از گوشه های همایون است . (از فرهنگ فارسی معین ).