ذوقی کاشانی

ذوقی کاشانی . [ ذَ ی ِ ] (اِخ ) امیر محمد امین . وی مبادی علوم در کاشان فرا گرفت و در حکمت از شاگردان ملا میرزاجان شیروانی معاصر شاه طهماسب صفوی بود. و دیری بسیاحت خراسان و عراق و فارس و بعض نواحی دیگر پرداخت و به سال 969 هَ . ق . در لاهیجان گیلان درگذشت . و او راست :
یارب این درد چه درد است که درمانش نیست
وین چه اندوه و ملال است که پایانش نیست
هم نشینم بخیال تو و آسوده دلم
کاین وصالیست که در پی غم هجرانش نیست .
و هم از اوست :
خوشم که در دل من عشق مدعا نگذاشت
مرا به بوالهوسی های خویش وانگذاشت .
چه آفتی تو ندانم که در جهان امروز
محبت تو دو کس با هم آشنا نگذاشت .
و نیز وی راست :
اندکی پیش تو گفتم غم دل ترسیدم
که دل آزرده شوی ورنه سخن بسیاراست ۞ .
و باز گوید:
گناهم را عذابی باید از دوزخ فزون ترسم
که سوزندم بداغ هجر فردای قیامت هم .
(از ریاض العارفین هدایت . و قاموس الاعلام ترکی ).