زنار بستن . [ زُن ْ نا ب َ ت َ ] (مص مرکب ) بستن زنار بر کمر. (از فرهنگ فارسی معین ). معروف . (آنندراج ). زنار پوشیدن
: وآنکه زنار برنمی بندد
همچو من روز و شب به تیمارند.
ناصرخسرو.
... بوذاسپ در ایام [ طهمورث ] بیرون آمد و دین صابیان آورد و این دین پذیرفت و زنار بست و آفتاب را پرستید. (نوروزنامه ).
روم ناقوس بوسم زین تحکم
شوم زنار بندم زین تعدی .
خاقانی .
او خلع طاعت کرده است و همان زنار زراتشتی بر میان بسته و با مسلمانان جور و و استخفاف می کند. (تاریخ طبرستان ).
مرا حیرت بر آن آورد صد بار
که بندم در چنین بتخانه زنار.
نظامی .
وزجهود و از جهودان رسته ایم
تا به زنار این میان را بسته ایم .
مولوی .
گشا ای مسلمان به شکرانه دست
که زنار مغ بر میانت نبست .
سعدی (بوستان ).
گر مرید صورتی درصومعه زنار بند
ور مرائی نیستی در میکده فرزانه باش .
سعدی .
زنار اگر ببندی سعدی هزار بار
به زآنکه خرقه بر سر زنار می کنم .
سعدی .
ظهوری دگر راهزن زلف کیست
که زنار می بندند ایمان ما.
ظهوری (از آنندراج ).
-
زنار بستن زنبور ؛ کنایه از لانه و آشیانه بستن زنبور. (آنندراج ). کنایه از آشیانه ساختن زنبور عسل . (فرهنگ فارسی معین )
: این حلاوت که تو داری نه عجب کز دستت
عسلی پوشد و زنار ببندد زنبور.
سعدی .
|| آویختن زنار از گردن . (فرهنگ فارسی معین ). || در اصطلاح زنار بستن ؛ عقد خدمت یعنی در زبان اهل اشارت به بستن بند خدمت و طاعت محبوب حقیقی است در هر مرتبت
۞ . شاعر گوید:
بیزار شدم ز نقش اغیار
زنار به عشق یار بستم
بی باده بباد می رود عمر
ناقوس بزن که می پرستم .
چنانکه در وضع اول که زنار موضوع گشته نشان خدمت و طاعت بوده است . و زنار مذموم تعلق و دلبستگی به دنیا است و زنار محمود کمر خدمت و طاعت بستن است ...
دوشم به خرابات ز ایمان درست
زنار مغانه بر میان بستم چست
شاگرد خرابات ز بدنامی من
رختم بدر انداخت خرابات بشست .
؟ (از فرهنگ مصطلحات عرفا).
زنار بند
۞ باده چو مینای نیمه شو
یعنی ز دل برسم ره می فروش باش
۞ .
سیادت (از آنندراج ).
رجوع به زنار و ماده ٔ بعد شود.