سبعه ٔ معلقات . [ س َ ع َ
/ ع ِ ی ِ م ُ ع َل ْ ل َ ] (اِخ ) نام هفت قصیده از شاعران فصیح و بلیغ عرب که از روی تفاخر بر دروازه ٔ کعبه آویخته بودند تاصادر و وارد هر دیار مشاهده نمایند. (غیاث ) (آنندراج ). عرب بر آن است که در عهد جاهلیت هفت قصیده از هفت شاعر مقبول همگان بود و آن هفت بر جمیع اشعار دیگرشاعران رجحان داشت و در حقیقت معرف روح و نشاط حیات عرب بود، از این رو آنها را نوشته بر خانه ٔ کعبه آویختند و بدین مناسبت آنها را معلقات سبع و گاه سبع طوال نامیده اند. نام گویندگان و مطلع قصاید آنان چنین است (ادیبان را درباره ٔ تعداد گویندگان معلقات و نام و قصاید آنان اختلاف است و حتی برخی منکر وجود معلقات شده اند). (از تحلیل هفت پیکر نظامی نگارش معین ص
91و
92). از جمله ٔ اشعار شعرا، که مستحسن تشخیص داده شده و جزء سبعه ٔ معلقات قرار گرفته است
: 1 - امروءالقیس معلقه ٔ او بمطلع ذیل است :
قفا نبک من ذکری حبیب و منزل
بسقط اللوی بین الدخول فحومل .
2 - زهیربن ابی سلمی ، معلقه ٔ او بمطلع:
اء من أم اوفی دمنة لم تکلم
بحومانة الدراج فالمتثلم
۞ .
3 - حارث بن حِلّزة الیشکری البکری ، مطلع معلقه ٔ وی :
آذنتنا ببینها اسماء
رب ثاو یمل منه الثواء.
4 - معلقه ٔ لبیدبن ربیعة بمطلع:
عفت الدیار محلها فمقامها
بمنی تَاءَبَّدَ غَولها فَرِجامها.
5 - معلقه ٔ عمروبن کلثوم بمطلع:
الا هبی بصحنک ِ فاصبحینا
و لاتبقی خمور الأندرینا.
6 - معلقه ٔ طرفةبن العبد بمطلع:
لخولة اطلال ببرقة ثهمد
تلوح کباقی الوشم فی ظاهر الید.
7 - و معلقه ٔ عنترةبن شداد العبسی بمطلع:
هل غادر الشُعَراءُ من متردم
أم هل عرفت الدار بعد توهم
۞ .
رجوع به اصحاب معلقه و معلقات شود.