سگ دل . [ س َ دِ ] (ص مرکب ) کنایه از سخت دل . (آنندراج ) (رشیدی )
: خصم سگدل ز حسد نالد چون جبهت ماه
نور بی صرفه دهد وه وه عوا شنوند.
خاقانی .
همه کس عاشق دنیا و ما فارغ ز غم زیرا
غم معشوق سگدل هست بر عشاق سگجانش .
خاقانی .
فرمود به سگدلان درگاه
تا پیش سگان برندش از راه .
نظامی .
|| کنایه ازبدمرد. (آنندراج )
: گر آزرم خواهم از این سگدلان
نخوانند عاقل مرا عاقلان .
نظامی .
شوم پیش سگ اندازم دلی را
که خواهد سگدل بیحاصلی را.
نظامی .
|| بددل . (آنندراج ) (رشیدی ). || آزار کننده . (برهان ) (ناظم الاطباء)
: زعم منست کاسمان سجده ٔ سگدلان کند
زآن چو دم سگان بود پشت دوتای آسمان .
خاقانی .
گر کس بود سگجان منم این چرخ سگدل دشمنم
تا کی زید زرین تنم گر آهنین جان نیستم .
خاقانی .
|| متظاهر، دارای ظاهر آراسته
: صوفیان طبل خوار لقمه جو
سگدلان و همچو گربه روی شو.
مولوی .