سنگ انداز

سنگ انداز. [ س َ اَ ] (نف مرکب ) برق انداز و کلوخ انداز و آن جشن و سیرکشتی باشد که در آخر ماه شعبان کنند و آنرا سنگ اندازان هم میگویند. (برهان ). سیرغندان که شیرازیان کلوخ انداز گویند. (فرهنگ رشیدی ). جشنی و عشرتی که می خواران در اواخر شعبان کنند. (غیاث اللغات ) :
در سنگ انداز خسرو داد پناه
خورشید شراب زیبد و ساغر ماه
تا از پی عز شه و ذل بدخواه
سنگ اندازد زمانه بر دشمن شاه .

مختاری .

یکی ترانه درانداز حسب حال که هست
خدایگان را فردا نشاط سنگ انداز.

مختاری .

زآن سنگ اندازان چو بازرفتی بر تخت
دُر پاشید ابر و سیم پاشید درخت .

سیدحسن غزنوی .

در بزم ببخشید شه بنده نواز
یعنی که ز من چنین سزد سنگ انداز.

سیدحسن غزنوی (از صحاح الفرس ).

تا به سنگ انداز با سیمین بران سازند عیش
رطل سنگین خواه می با لعبت سیمین گسار.

سیف نیشابوری .

دوستان و دشمنانت در دو مجلس می کنند
هر دو سنگ انداز و سنگ اندازه و آن تابکی .

انوری (دیوان چ سعید نفیسی ص 458).

ای ز جاهت شب ستم در سنگ
خرمت باد روز سنگ انداز.

انوری .

ازپس یک ماه سنگ انداز در جام بلور
عده داران رزان را حجله ها برساختند.

خاقانی .

هم صبوح عید به کز بهر سنگ انداز عمر
روزه ٔ جاوید را روزی مقدر ساختند.

خاقانی .

ز سنگ انداز خشتت خرد شد خم های می چندان
که خشت آب خورد خاک سرتاسر سفالین شد.

امیرخسرو.

|| (اِ مرکب ) سوراخهایی باشد که زیر کنگرهای دیوار قلعه سازند تا چون دشمن نزدیک دیوار آید سنگ و خاک و آتش بر سرش ریزند. (برهان ). آنچه بر باره ٔ قلعه سازند و از آن سنگ و خاک بزیر اندازند. (فرهنگ رشیدی ). سوراخهای زیر کنگره که در قلعه ها سازند تا اگر دشمن نزدیک رسد از آن سوراخها سنگ و خاک و مانند آن بر سرش بریزند و آنرا سنگریز هم گویند. (آنندراج ). روزنی است که درون کنگره های قلعه سازند و به هندی رَند گویند. (غیاث اللغات ) :
ز سنگ انداز او سنگی که برجست
پس از سالی سر گردون شکستی .

محمدعصار.

|| دائم الخمر. (برهان ). || شراب خوردن دائمی چنانکه یک روز در میانه فاصله نشود. (برهان ). شراب خوردن بر دوام بی آنکه روزی در میان فوت شود. (جهانگیری ). || سلخ ماه شعبان . || فلاخن . (غیاث ). منجنیق . (دهار).