طه حسین . [ طا ها ح ُس َ ] (اِخ ) (دکتر) در
14 نوامبر
1889 م . در ماقاقا (مصر علیا) متولد شده است . در سن سه سالگی به بیماری تورّم چشم مبتلا گردیده و نابینا گشته است . تحصیلات ابتدائی او در مدرسه ٔ دهکده برای فراگرفتن قرآن آغاز گردید. در سال
1902 پدرش او را بدانشگاه الازهر فرستاد. در آنجا به تحصیل زبان عربی و ادبیات و تمدن اسلامی و حکمت الهی پرداخت و در سال
1912 ناگزیر شد الازهر را بدون گرفتن هیچ گونه مدرک علمی ترک کند. استادان او چنین قضاوت کردند که اعطای دیپلم به کسی که طبعی چنان سرکش و خودرای دارد کار خطرناکی است . وی با روزنامه نگاری اولین فعالیت خود را آغاز کرد، سپس بدانشگاه مصر وارد گردید و پایان نامه ٔ مشهور و ممتاز خود رادرباره ٔ شاعر فیلسوف بنام «ذِکْری ̍ ابی العلاء» نوشت .در سال
1914 دانشگاه او را مأمور مطالعات علمی نمود و به فرانسه فرستاد. سالهای اول جنگ را ابتدا در شهر مونپولیه
۞ و بعد در پاریس گذرانید. در آنجا به تحصیل زبانهای لاتین و یونانی پرداخت و لیسانسیه در ادبیات شد و سپس به اخذ دیپلم در تحصیلات عالی نائل آمد و پایان نامه ٔ تحصیلی خود را که درباره ٔ اصول عقاید اجتماعی ابن خلدون بنام «فلسفه ٔ اجتماعی ابن خلدون » نوشته بود در سوربن گذرانید. در سال
1917 با دختر محصلی که با او در سوربن تحصیل میکرد ازدواج نمود و دارای یک پسر و یک دختر شد.
مشاغل : در سال
1919 طه حسین به مصر برگشت و به سمت استادی دانشکده ٔ ادبیات منصوب گردید و فعالیت های روزنامه نگاری خود را تعقیب کرد. در سال
1932 بریاست دانشکده ٔ ادبیات (دانشگاه قاهره ) انتخاب شد ولی چون در اوامر دیکتاتوری ملک فؤاد اول مقاومت میکرد و با دستورهای او مخالفت میورزید از خدمت برکنار شد. در سال
1936 به مقام سابق دوباره منصوب گشت . در سال
1942 به مقام معاونت وزارت فرهنگ برگزیده شد و سپس ریاست دانشگاه اسکندریه به او محول گردید و آن راتأسیس کرد. در سال
1950 وزیر فرهنگ شد و تعلیمات مجانی دوره ٔ مقدماتی و ابتدائی و متوسطه را برقرار کرد و سپس به تأسیس دانشگاه آسیوت (ناحیه ای در مصر علیا) پرداخت . علاوه بر این ، تأسیس انستیتوی تحصیلات اسلامی در مادرید و ایجاد کرسی در شهر نیس و تأسیس مدرسه ٔ زبان های مختلف در قاهره از اموری است که در تحت توجهات او انجام گرفت .
در سال
1955 به ریاست انجمن رجال ادب مصر انتخاب گردید و در سال
1956 به عضویت شورای عالی ادب و هنرهای زیبای مصر منصوب شد. و به عضویت فرهنگستان مصر و فرهنگستان ادبی پاریس و فرهنگستان تاریخی مادرید پذیرفته شد. طه حسین عضو فرهنگستان های مایانس (آلمان ) و دمشق و طهران و بغداد و رم نیز بوده و به اخذ دیپلم دکترای افتخاری دانشگاه های مونپولیه ، و لیون و آتن و رم و اکسفورد و مادرید نائل آمده است .
امتیازات و مدال ها و نشانها: دارنده ٔ مدالهای متعدد ازدولت مصر و لبنان و سوریه و عراق و فرانسه و اسپانیا و بلژیک و یونان است .
مسافرتها: بصورت رسمی و یا خصوصی به ممالک فرانسه ، انگلستان ، هلند، بلژیک ، سویس ، اتریش ، ایتالیا، اسپانیا، یونان ، لبنان ، سوریه ، فلسطین ، عربستان مسافرت کرده است . در تمام کنگره های مستشرقین شرکت کرده و نماینده ٔ کشور مصر در کنفرانس های یونسکو بوده است .
آثارش : کتاب مشهورش که «روزها» نام دارد به بیشتر از دوازده زبان از جمله فرانسه ، انگلیسی ، آلمانی ، ایتالیائی ، اسپانیولی ، روسی ، فارسی و چینی و غیره ترجمه شده است . آثار متعددش متجاوز از چهل جلد میشود از جمله نوول های بسیار و مطالعات اجتماعی و ادبی مختلف را میتوان نام برد و انتقادهای تاریخی ، و نیز او را ترجمه های متعدد است از جمله از یونانی قدیم (سوفکل ) و از زبان فرانسه ترجمه ٔ بعضی آثار راسین و آندره ژید که دوست عزیز او بود آثاری دارد. کتاب «آینده ٔ تعلیم و پرورش در مصر» او بزبان انگلیسی ترجمه شده و در امریکا انتشار یافته است .
نام طه حسین مکرر برای جایزه ٔ نوبل پیشنهادشده است . طه حسین هر هفته در الجمهوریه مهمترین روزنامه ٔ مصر مقالاتی مینگاشت و در دانشگاه تدریس می کرد.کتابی درباره ٔ دموکراسی تألیف کرده است . رجوع به معجم المطبوعات ج
2 ستون
1223 و ترجمه ٔ تاریخ ادبیات ایران تألیف برون ص
523 شود.