علم الدین سخاوی

علم الدین سخاوی . [ ع َ ل َ مُدْ دی ن ِ س َ وی ی ] (اِخ ) علی بن محمدبن عبدالصمدبن عبدالاحدبن عبدالغالب همدانی مصری سخاوی ، ملقب به علم الدین و مکنی به ابوالحسن . وی در علم ادب و نحو و قرائت و فقه و لغت و اصول و تفسیر متبحر بود، بخصوص در علم قرائت دستی توانا داشت ازینرو وی راشیخ القرّاء نیز نامیده اند. وی در قاهره نزد شاطبی ودر اسکندریه نزد سلغی و ابن عوف و بوصیری و ابن یاسین تلمذ کرد. سپس به دمشق رفت و در شب یکشنبه دوازدهم جمادی الاَّخر سال 643 یا 653 هَ . ق . در آنجا درگذشت . او راست : 1- تحفة الفراض و طرفة المرتاض . 2- تفسیرالقرآن ، در چهار مجلد و تا سوره ٔ کهف است . 3- جمال القراء و تاج الاقراء. 4- ذات الحلل ، که قصیده ایست بطریق لغز و خودش آن را شرح کرده است . 5- سفر السعادة و سفیر الافادة، که شرح مفصل زمخشری است . 6- شرح احاجی نحویه ٔ زمخشری . 7- شرح ذات الحلل . 8- شرح رائیه ٔ شاطبیة. 9- شرح لامیه ٔ شاطبیة. قاسم بن فیره ٔ شاطبی دو قصیده ٔ رائیه و لامیه در تجوید داشته است که علم الدین هر دو را نقل کرده و شرح داده است . شرح رائیه به «وسیله » و شرح لامیه به «فتح الوصید فی شرح القصید» موسوم است . 10- شرح مفصل زمخشری ، که دو فقره بوده ، اولی بنام سفر السعادة و دومی بنام مفضل . 11- عروس السمرفی منازل القمر. 12- فتح الوصید، که همان شرح لامیه ٔشاطبیه است . 13- القصیدة الناصرة لمذهب الاشاعرة. 14- الکوکب الوقاد فی تصحیح الاعتقاد. 15- متشابهات الکتاب . 16- المفضل فی شرح المفصل . 17- منیر الدیاجی فی شرح الاحاجی ، که همان شرح احاجی است . و قصاید بسیاری نیز در حق پیغمبر (ص ) گفته است . (از ریحانة الادب ج 2ص 173 از هدیة الاحباب ص 148 و روضات الجنات ص 492 و تاریخ ابن خلکان ج 1 ص 375 و طبقات الشافعیة ج 4 ص 126).