علی موصلی

علی موصلی . [ ع َ ی ِ م َ/ مو ص ِ ] (اِخ ) (حاجب حسام الدین ...). وی نایب الملک الاشرف مظفرالدین موسی ایوبی ، در خلاط یا اخلاط بود. و وقتی شرف الملک وزیر در غیاب سلطان جلال الدین منکبرنی لشکریان جلال الدین را به غارت حدود ارزنةالروم و اخلاط فرستاد، لشکریان مزبور از این حاجب حسام الدین علی موصلی شکستی سخت خوردند. و این امر باعث شد که سلطان جلال الدین به طور ناگهانی به خلاط حمله کند ولی به واسطه ٔ دفاع دلیرانه ٔ مردم آنجا و حاجب علی ، سلطان جلال الدین در سال 623 هَ . ق . ناچار به بازگشت شد. در سال 625 هَ . ق . شرف الملک وزیر جلال الدین ، ملکه دختر طغرل سوم را که به عقد جلال الدین درآمده و در خوی بود،متهم به طرفداری از اتابکان کرد و در غیاب سلطان جلال الدین که به جنگ مغولان به اصفهان رفته بود، به تصرف بلاد او اقدام کرد. ملکه به حاجب علی پناه برد و متصرفات خود را تحت اختیار وی قرار داد تا از آنها دفاع کند. حاجب علی به خوی آمد و سپس بر مرند و خوی مسلطگشت و ملکه را نیز با خود برد. و در همین سال در نزدیکی «پرگری » که از نواحی ارمنستان است شکست سختی ازقوای سلطان جلال الدین خورد و در پرگری متحصن شد. پس از رفع محاصره ، به محل حکومت خود یعنی اخلاط رفت . و چندی بعد الملک الاشرف یکی از امرای خود را به نام عزالدین آیبک به حکومت اخلاط برگزید. و مقارن این احوال اخلاط نیز در محاصره ٔ شدید سلطان جلال الدین قرار گرفت و سلطان از حاکم جدید تسلیم حاجب علی را خواستار شد و حاکم ، یعنی عزالدین آیبک ، حاجب را به قتل رسانید وسر او را نزد جلال الدین فرستاد. اما جلال الدین به این امر راضی نشد و دست از محاصره برنداشت و سرانجام دربیست وهشتم جمادی الاخره ٔ سال 627 هَ . ق . اخلاط را فتح و ویران ساخت . (از تاریخ مفصل ایران ، مغول صص 120 -132) (از حبیب السیر چ کتابخانه ٔ خیام ج 2 ص 662).