عماریان بیهق . [ ع َم ْ ما ن ِ ب َ هََ ] (اِخ ) خاندانی از بزرگان بیهق بوده اند و نسب آنها از ابومحمدبن ابی عمروبن ابی الحسن عماری است . و او از نسل عباده ٔ خزرجی که سید خزرج و از صحابه ٔ رسول اکرم (ص ) بوده است ، میباشد
۞ . این خاندان اصلاً در نیشابور ساکن بوده اند و آنگاه بعضی از اولاد ابومحمد عماری به بیهق کوچ کردند. و ابومحمد عماری در ذیحجه ٔ سال
394هَ .ق . در سن پنجاه سالگی درگذشت . و از جمله ٔ اولاد او ابوالحسن علی بن حسن عماری است که او را با حاکم امام ابوسعد محسن بن محمد کرامة که صاحب تصانیف بود، اتصال مصاهرت افتاد. و پس از او نجم الدین محمدبن ابی الحسن علی بن حسن عماری بود که در اعمال و اشغال سلطانیان وارد شد و ثروتی هنگفت گرد آورد و در روز پنج شنبه سوم ربیعالثانی سال
549 هَ .ق . در مزینان به قتل رسید. و بعد از او بهاءالدین علی عماری و چند دختر بوده اند. جد این عماریان را، عماربن یحیی خزرجی گفته اند. (از تاریخ بیهق ابن فندق چ احمد بهمنیار ص
124).