فارسی میانه

فارسی میانه . [ ی ِ ن َ / ن ِ ] (اِخ ) پارسی میانه یا فارسی میانه ، زبان ایرانی است که در دوره ٔ اشکانی و ساسانی در ایران رایج بوده و واسطه ٔ زبانهای پارسی باستان و پارسی نو است . میان زبان فارسی میانه که معمولاً آن را پهلوی خوانند و فارسی نو که زبان رایج کنونی است زبان دیگری فاصله نیست . دوره ٔ رسمی این زبان نهصد سال است ، یعنی از سال 250 ق . م .با سر کار آمدن نخستین اشک ، سرسلسله ٔ اشکانیان که از پارت (خراسان ) برخاست ، تا 651 م . (31 هَ . ق .) که سال کشته شدن یزدگرد سوم آخرین پادشاه دودمان ساسانی است که از فارس بودند. به این مدت باز باید چند قرن دیگر افزود زیرا در قرن سوم و چهارم هجری نیز چند کتاب بسیار گرانبها به زبان پهلوی نوشته شده و امروز از اسناد خوب و پرمایه ٔ این زبان به شمار میرود. از قرن پنجم و ششم هجری و یا پیش تر هم نوشته هایی به زبان پهلوی به ما رسیده اما سستی و نادرستی آنها گویای ساختگی بودن آن است ... از پهلوی اشکانیان (250 ق . م . تا 224م .) که دوره ٔ آن بیش از 470 سال است ، جز نام چند کس و چند نوشته ٔ کوتاه سند کتبی نداریم . آنچه امروز از این زبان در دست داریم از روزگار ساسانیان یا از قرون اول هجری است . این آثار عبارتست از سنگ نبشته ها و سکه ها و نگین ها و مهرها و ظرفها و کتابها، و گمان نمیرود کمتر از ده هزار لغت غیرمکرر در آنها به کار رفته باشد، و این خود گنجینه ٔ گرانبهایی است . (از مقدمه ٔ پورداود بر برهان قاطع چ معین صص هفت - نه ). رجوع به پهلوی ، پارسی و فارسی و زبان فارسی شود.