قاضی اکرم

قاضی اکرم . [ اَ رَ ] (اِخ ) علی بن یوسف بن ابراهیم بن عبدالواحد قفطی حارثی وزیر، مکنی به ابوالحسن معروف به قاضی اکرم . از مشاهیر مورخان بوده و علاوه بر تاریخ و سیر در فقه و حدیث و نحو و لغت واصول قرائت و منطق و نجوم و هندسه نیز ماهر و در هردو رشته ٔ نظم و نثر مبرز بوده و در عهد ملوک ایوبیه ٔ مصر به صدارت رسیده و تاریخ قبطی ها را به طور کامل نوشته و تألیفات سودمندی دارد. او راست : 1- اخبار العلماء باخبار الحکماء که در مصر چاپ شده . 2- اخبارالمصنفین و ماصنفوه . 3- اخبار النحویین . 4- الاصلاح للخلل الواقع فی الصحاح نظیر رجل الطاوس فی اغلاط القاموس و امثال آن . 5- ابناء الرواة علی انباء النحاة که دو نسخه از آن در خزانه مصریه موجود است . 6- تاریخ آل بویه . 7- تاریخ آل سلجوق . 8- تاریخ قبطی . 9- تاریخ محمودبن سبکتکین . 10- تاریخ مصر. 11- تاریخ یمن . 12- الدرالثمین فی اخبار المتیمین . 13 - الرد علی النصاری . 14- الضاد و الظاء. 15- المحلا فی استیعاب کلا.
وی به سال 646 یا 656 هَ . ق . در 88سالگی وفات یافت . وی را ابن قفطی و قفطی نیز گویند که منسوب به قِفط است و آن قصبه ای است در ساحل شرقی نیل از توابعصعید مصر که زایشگاه وی بوده و موقوفه ٔ علویین است .از بعضی تألیفات او شیعه بودنش استظهار شده و ظاهربلکه صریح ذریعه نیز که به نقل آنها پرداخته همین است . رجوع به معجم المطبوعات ستون 1518 و معجم الادباء ج 15 ص 175 و الذریعه ج 3 ص 211 و 311 و روضات الجنات ص 11 و 439 و ریحانة الادب ج 1 ص 275 و ابن قفطی جمال الدین شود.