قس

قس . [ ق ُس س ] (اِخ ) ابن ساعدة. اسقف نجران است که در بلاغت به وی مثل زنند. (اقرب الموارد). وی حکیمی بود بلیغ در عرب و ششصد سال زندگانی نمود (!)، و در حدیث از او یاد شده است . (از منتهی الارب ). قس بن ساعدةبن جذامةبن زفربن ایادبن نزاربن خطیبه ، بلیغ عرب و قاضی عصر خود و اسقف نجران بود. وی به سال 600 هَ . ق . وفات کرد. ابوعلی بن سکن و ابن شاهین و عبدان مروزی و ابوموسی وی را در زمره ٔ صحابیان قلمداد کرده اند. ابوحاتم سجستانی وی را از سالمندان دانسته و گوید: وی 380 سال عمر داشت . گویند وی نخستین عربی است که با تکیه بر عصا یا شمشیر خطبه خواند و نخستین کسی است که در کلام خود «اما بعد» گفت و نخستین کسی است که در نامه ٔ خود نوشت «من فلان الی فلان ». وی بر قیصر روم وارد میشد و مورد احترام قرار میگرفت . تا قبل از بعثت پیغمبر (ص ) حیات داشته و آن حضرت او را دیده است . پس از مرگ وی [ 23 سال قبل از هجرت ] درباره ٔ او از پیغمبر پرسیدند، گفت : «یحشر امة وحدة». (اعلام زرکلی چ 2 ج 6 ص 39) (الموسوعة العربیة). این اشعار از اوست :
فی الذاهبین الاوّلیَ
ن َ من القرون لنا بصائر
لما رأیت موارداً
للموت لیس لها مصادر
و رأیت قومی نحوها
تمضی الاصاغر و الاکابر
لایرجع الماضی اًلَی ْ
ی َ و لا من الباقین غابر
ایقنت انی لامحا -
لة حیث صار القوم صائر.
گویند چون این ابیات را برای رسول خدا (ص ) خواندند فرمود: «انه یبعث امة علی حده ». (بلوغ الارب ج 3 ص 155). و رجوع به الاصابة شود.