کج

کج . [ ک َ ] (ص ) نقیض راست باشد که آن خم و معوج و ناراست است . (برهان ). ضد راست و آن را کژ نیز گویند. (آنندراج ). خم . خمیده . نار است . معوج . پیچیده . منحرف . (ناظم الاطباء). کژ. (یادداشت مؤلف ). مقابل راست . مقابل آخته :
هیچ کج هیچ راست نپذیرد.

سنائی .

آری همه کج ز راست بگریزد
چون دال که در الف نپیوندد.

خاقانی .

دی گله ای ز طره اش کردم ، از سر فسوس
گفت که این سیاه کج گوش به من نمیکند.

حافظ.

راستی آنکه طلب می کند از عقد سپیچ
او در اندیشه ٔ کج فکرت عالی دارد.

نظام قاری .

کج را با راست گر تلاقی افتد
چون تیر و کمان زیاده از یکدم نیست .

واعظ قزوینی (از امثال وحکم ).

- دست کسی کج بودن ؛ عادت یا جنون دزدی داشتن .
- سخن کج ؛ سخن دروغ . سخن ناراست :
سخن گفتن کج ز بیچارگیست
به بیچارگان بر بباید گریست .

فردوسی .

دروغ است گفتار تو سربسر
سخن گفتن کج نباشد هنر.

فردوسی .

- کج نشستن و راست گفتن ؛ تعبیری است طعن آمیز، مقابل راست نشستن و کژ گفتن ، چه راست نشستن نشانه ٔ اطمینان و اتکاء است و کج نشستن نمودار ترس و عدم اعتماد به نفس و مراد آنکه بانمودن عدم اعتماد از کج نشینی ، سخن راست و نیامیخته بدروغ توان گفت :
بیا تاکج نشینم راست گویم
که کجی ماتم آرد راستی سور.

انوری .

ای دل تویی و من بنشین کج ، بگوی راست
تا ز آفرینش تو جهان آفرین چه خواست .

اوحدی .

رجوع به کج نشستن شود.