کفچه مار

کفچه مار. [ ک َ چ َ / چ ِ ] (اِ مرکب ) قسمی مار. (از فرهنگ رشیدی ). در اصطلاح جانورشناسی یکی ۞ از اقسام ماران سمی خطرناک که دارای زهری کشنده است و از گروه پروتروگلیف ۞ میباشد در سطح قدامی دندانهای جلو آرواره ٔ بالایی این مار شیاری است که تا نوک دندان ادامه دارد و در آن شیار سم جاری می شود. وجه تسمیه ٔاین دسته ماران از آن جهت است که زواید مهره های گردنی خودرا باختیار می توانند پهن کنند و در این حال قسمت سر و گردن آنها بصورت کفچه یا قاشق پهنی در می آید. کفچه ماران دارای اقسام متعددند و همه ٔ آنها خطرناکند. گونه ای از آنها در افریقا و مصر وجود دارد (مشهور است که کلئوپاترا ملکه ٔ نامدار مصر با زهر یکی ازهمین کفچه ماران آفریقائی انتحار کرد). نوعی از کفچه ماران در کوهستان های اطراف مشهد فراوانند و نیز گونه ای از آنها مار عینکی است که در موقع پهن کردن زواید مهره ای گردنیش شکل عینکی در سطح خلفی پوست بدنش نقش می بندد (وجه تسمیه ) و جزو خطرناکترین کفچه هاست و در هندوستان فراوان است و بنام کبرا ۞ نیز خوانده می شود. (فرهنگ فارسی معین ).
- امثال :
از کفچه ٔ مار حلوا نتوان خورد . (امثال و حکم دهخدا ج 1 ص 142).