گل مهر

واژه گل مهر که در شاهنامه فردوسی به کار رفته، هم تلفظ و هم معنای آن باید تصحیح شود:
تلفظ درست آن: گِلِ مُهر(gel-e mohr) یا گِلْ مُهر (gelmohr)
معنای آن: مهره یا گلوله ای از گِل که بر روی آن نشان نگین انگشتر یا مهر اختصاصی صاحب منصبان ساسانی زده می شده و به معنی رؤیت، تأیید و امضا و یا مالکیت سند یا کالای الصاق شده به آن بوده است. تعداد بسیار زیادی از این گلمهر ها مربوط به عصر ساسانی کشف شده بویژه در قصر ابونصر و در تخت سلیمان که ضمن کاوشهای باستانشناسی به دست آمده است و بر روی آنها نقش هزاران مهر یا نگین عصر ساسانی باقی مانده که حاوی نام و سمت صاحب منصب به خط پهلوی و یا تصویر نیمرخ وی و یا نشان ویژۀ وی می باشد. گلمهرهای سپهبدان ساسانی که اخیرا به دست ریکا گیزلن منتشر شده و گلمهرهای تحت مالکیت دانشگاه کالیفرنیا- برکلی که اصل اسناد پهلوی منضم به آنها نیز باقی مانده و هم اینک پروفسور فیلیپ ژینیو در حال قرائت و انتشار آنهاست از دیگر نمونه های جالب این گلمهرهاست.
واژه گلمهر در فارسی نو بازمانده واژه gilmuhrag در پهلوی ساسانی است.
معادل انگلیسی آن bullae یا clay bullae و معادل آلمانی آن Tonbullae است. یک نکته دیگر، انگشترهای ویژه شاهنشاهان ساسانی است. توصیف دقیقی از انگشترهای ویژۀ خسرو پرویز در کتاب عربی مروج الذهب مسعودی و در کتاب فارسی زین الآخبار گردیزی وجود دارد. مطابق آن، خسرو انگشتری داشت با حلقۀ زرین مرصع به الماس و با نگینی از یاقوت که بر آن چهره وی و گرداگرد چهره اش نام وی نقش شده بود و با آن نامه ها را مهر می کرد.