محمد اخباری

محمد اخباری . [ م ُ ح َم ْ م َ دِ اَ ] (اِخ ) میرزامحمدبن عبدالنبی بن عبدالصانع نیشابوری استرآبادی متولد اکبرآباد هند از اخباریان است . در 1198 هَ . ق . به حجاز و عراق و ایران سفر کرد و نزد فتحعلی شاه تقربی یافت . مؤلفات بسیار دارد. علمای کربلا پس از تفسیق و تفجیر و تکفیر خون او را مباح کردند و فتوی به قتلش دادند و آخرالامر او و یک پسر و شاگردی از آن اورا به اقبح وجهی بقتل آوردند (1232 هَ . ق .) و اسباب و اشیاء خانه ٔ او را غارت کردند. درباره ٔ اخباری آورده اند که وقتی فتحعلیشاه و سلطان روس در مقام مخاصمه برآمدند و اشپختر سردار روس بعضی از ولایات سرحدی را گرفت و به هر شهری میرسید خراب میکرد فتحعلیشاه را اضطراب حاصل شد. میرزامحمد اخباری که در طهران اقامت داشت نزد فتحعلیشاه رفت و گفت من سر اشپختر را چهل روزه برای تو به طهران حاضر می نمایم مشروط به اینکه مذهب مجتهدین را منسوخ و متروک سازی و بن و بیخ مجتهدین را قلع و قمع نمائی و مذهب اخباری را رواج دهی .فتحعلی شاه قبول کرد. میرزا محمد یک اربعین به ختم نشست و ترک حیوانی کرده و صورتی از موم درست نموده و در اثناء شمشیر به گردن آن صورت نواخت چون روز چهلم شد فتحعلیشاه بسلام عام نشست و سر اشپختر را همان روزبه حضور آوردند. سلطان با امناء دولت مشاورت نمود، اعیان دولت متعرض شدند که مذهب مجتهدین مذهبی است که از زمان ائمه ٔ هدی (ع ) الی الاَّن بوده و برحقند و مذهب اخباری مذهب نادر و ضعیفی است ، و مربوط به زمان اول سلطنت قاجار است مردمان را نمیتوان از مذهب برگردانید و این شاید مایه ٔ اختلال حال و دولت سلطان شود علاوه بسا باشد که میرزا محمد از شما نقاری پیدا کند وبا خصم شما ساختگی کند و با شما همان معامله نماید که با اشپختر روسی نمود، مصلحت آن است که به او خرجی داده و معذرت از او خواسته حکم بفرمائید به عتبات رفته در آنجاها سکنی نماید که وجود چنین کسی در پایتخت مصلحت دولت نیست و سلطان این رأی را پذیرفت . رجوع به ریحانةالادب ج 1 ص 85 و تاریخ ادبیات براون ج 4 ترجمه ٔ رشیدیاسمی صص 243 - 244 و نامه ٔ دانشوران ج 5 ص 14 و روضات الجنات ص 653 و امامیه در همین لغت نامه شود.