نبات

نبات . [ ن َ ] (ع اِ) گیاه . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (غیاث اللغات ). روئیدنی ، که لفظ دیگرش گیاه است . (فرهنگ نظام ). رستنی . (لغات فرهنگستان ). هر سبزه و درخت که از زمین بروید. (ناظم الاطباء)(غیاث اللغات ). اسمی است که شامل می شود بر هر چیزی که بروید از زمین از قبیل درخت و گیاه . (از اقرب الموارد). ابن الارض . بنت الارض . (مرصع). جسم بالنده و فزاینده غیر حیوان . یکی از موالید ثلاث مقابل جماد و حیوان . گیاه . نبت . رستنی . ج ، انبتة، نباتات :
صحرای بی نبات پر از خشکی
گوئی که سوخته ست به ابرنجک .

دقیقی .

چو آورد لشکر بسوی فرات
شمار سپه بیش بود از نبات .

فردوسی .

دو در بوم بغداد و آب فرات
پر از چشمه و چارپای و نبات .

فردوسی .

همی تاخت تا پیش آب فرات
ندید اندر آن پادشاهی نبات .

فردوسی .

هر روز سحاب را مسیر دگر است
هر روز نبات را دگر زینت و رنگ .

منوچهری .

تا شد سحاب جودش با ظل و با مطر
آمد نبات مدحش در نشو و در نما.

مسعودسعد.

خرد را اولین موجود دان بی نفس و جسم آنگه
نبات و گونه گون حیوان و آنگه جانور گویا.

ناصرخسرو.

بنگر نبات مرده که چون زنده شد به تخم
آنکه ش نبود تخم چگونه فناشده ست ؟

ناصرخسرو.

تو را خدای زبهر بقا پدید آورد
تو را ز خاک وهوا و نبات و حیوان را.

ناصرخسرو.

بر مرغزاری رسید آراسته به انواع نباتات . (کلیله و دمنه ).
گر نبات از دست راد او نما یابد همی
زآب حیوان مایه در ترکیب حیوان آورد.

خاقانی .

نباتش هر زمانی از زبان حال میگوید
کسی کآن ابر ما کم کرد گم باد از جهان نامش .

خاقانی .

چون خیال آن مهندس در ضمیر
چون نبات اندر زمین دانه گیر.

مولوی .

دایه ٔ ابر بهاری را فرموده تا بنات نبات را در مهد زمین بپروراند. (گلستان ).
آنکه نبات عارضش آب حیات میخورد
در شکرش نگه کند هرکه نبات میخورد.

سعدی .

تو از نبات گرو برده ای به شیرینی
به اتفاق ولیکن نبات خودروئی .

سعدی .

ز مهد خاک بنات نبات را لطفت
برآورد به نبات بنات خلد برین .

سلمان .

- علم النبات ؛ گیاه شناسی . (ناظم الاطباء). علمی که در آن ازحقیقت و خاصیت و انواع نباتات گفتگو می شود. (از اقرب الموارد). رجوع به گیاه شناسی شود.
|| (مص ) روئیدن . نبت ۞ . (معجم متن اللغة) (از اقرب الموارد). رستن گیاه و آنچه بدان ماند. (ترجمان علامه ٔ جرجانی ص 97): نبت نبتاً ونباتاً؛ صارت ذات نبات . (اقرب الموارد). برستن گیاه .(المصادر زوزنی ). رستن . (تاج المصادر بیهقی ). رجوع به نبت شود: انبته اﷲ نباتاً حسناً.