نعمةاﷲ ولی . [ ن ِ م َ تُل ْ لا هَِ وَ ] (اِخ ) (شاه ...) ابن عبداﷲبن محمدبن عبداﷲبن کمال الدین حلبی کوهبنانی کرمانی ، ملقب به نورالدین و متخلص به سید و معروف به شاه نعمةاﷲ ولی ، از اعاظم عرفای قرن هشتم هجری قمری و مؤسس طریقت صوفیان نعمةاللهی است . به سال
730 یا
731 هَ . ق . در حلب ولادت یافت . مادرش از ایل شبانکاره ٔ فارس بود. دوران جوانی او در عراق گذشت ، سپس به مکه رفت و هفت سالی در آنجا مقیم گشت و در مجلس شیخ عبداﷲ یافعی تلمذ کرد
۞ و پس از وفات استاد به ترک مکه گفت و برخی از عمر خود را در سمرقند و هرات و یزد بسر برد و بخصوص در سمرقند اربعین ها به ریاضت پرداخت و سرانجام به کرمان آمد و در قصبه ٔ ماهان مقیم گشت و بیست و پنج سال آخر عمر خود را در آنجا گذراند و پس ازعمری طولانی - در حدود یکصد سال
۞ - به سال
843 هَ . ق .
۞ در همانجا درگذشت و تربتش زیارتگاه صوفیان و مریدان و معتقدانش گشت و هم اکنون مزار او در ماهان با شکوه و صفایی تمام برجاست و همه ساله گذشته از مریدان سلسله های گوناگون نعمةاللهی ، بسیاری از مردم عادی غیر صوفی نیز به زیارت آن می شتابند. از اشعار اوست :
پادشاه و گدا یکی است یکی
بی نوا و نوا یکی است یکی
دردمندیم و دردمی نوشیم
درد و درد و دوا یکی است یکی
آینه صد هزار می بینم
روی آن جانفزا یکی است یکی
مبتلای بلای بالاییم
مبتلا و بلا یکی است یکی
قطره و موج و بحر و جوهر چار
بی شکی نزد ما یکی است یکی
نعمةاﷲ یکی است در عالم
طلبش کن بیا یکی است یکی .
#
رندان باده نوش که با جام همدمند
واقف ز سرّ عالم و از حال آدمند
حقند اگر چه خلق نمایند و در صور
بحرند اگر چه در نظر ما چو شبنمند
دانندگان حضرت ذاتند و اولیا
آئینه ٔ صفات حق و اسم اعظمند
پیشند از ملایک و بیشند از بشر
گر چه کمند از خود و از هر کمی کمند
جمعند همچو شانه و با دوست رو به رو
گر چه چو زلف یار پریشان و درهمند
در اولیا به چشم حقارت نظر مکن
زیرا که نزد حضرت عزت مکرمند.
(از سعدی تا جامی ص
682 به بعد) (زندگی و آثار شاه نعمةاﷲ ولی ، دکتر نوربخش ) (مجمع الفصحا چ دکتر مصفا ج
4 ص
87). رجوع به بستان السیاحةج
2 ص
528 و تذکرةالشعرا، دولتشاه ص
333 و تذکره ٔ غنی ص
137 و حبیب السیر ج
4 ص
7 و
517 و
606 و ریاض العارفین ص
119 و ریحانة الادب ج
4 ص
301 و طرایق الحقایق ج
1 ص
219 و ج
2 ص
145 و ج
3 ص
2 و فهرست کتابخانه ٔمجلس شورای ملی ج
2 ص
217 و ج
3 ص
465 و فهرست کتابخانه ٔ مدرسه ٔ عالی سپه سالار ج
2 ص
581 و قاموس الاعلام ج
6 و کلیات قاسم انوار چ سعید نفیسی ص
91 و مجالس المؤمنین ص
131 و مجالس النفایس ص
137 و
383 و مرآة الخیال ص
60 و نامه ٔ دانشوران ج
7 ص
117 و نتایج الافکار ص
705 شود.