نیم خایه

نیم خایه . [ ی َ / ی ِ ] (اِ مرکب ) گنبد. (رشیدی ) (برهان قاطع) (از آنندراج ) (انجمن آرا). قبه . (ناظم الاطباء). زیرا که بر نیم بیضه ٔ مرغ ماند. (انجمن آرا). || کنایه از فلک به اعتبار آنکه کروی شکل است و همیشه نیم به نظر می آید و نیم از حجاب زمین مخفی می ماند. (غیاث اللغات ). کنایه از آسمان ظاهر است که نصف آسمان باشد. (برهان قاطع) :
آن خایه های زرین از سقف نیم خایه
سیماب شد چو بر زد سیماب آتشین سر.

خاقانی .

گر عظمت نهد چو جم منظر نیم خایه را
خانه ٔ مورچه شود نه فلک از محقری .

خاقانی .

قمارستان چرخ نیم خایه
بسی پرمایه را برده ست مایه .

نظامی .

|| نیم کره . (فرهنگ فارسی معین ).
- نیم خایه ٔ چرخ ؛ کنایه ازآسمان است :
ای چتر توزیر سایه ٔ چرخ
زردی ده نیم خایه ٔ چرخ .

خاقانی (ازانجمن آرا).