ویرانه

ویرانه . [ ن َ / ن ِ ] (ص ، اِ) ۞ جای خراب . ویران . خراب . خرابه . غیرمسکون :
که این خان ویرانه آباد کرد
که چرخش نه بی بوم و بنیاد کرد.

(شاهنامه ، ملحقات ص 13 بیت 258).

گنج تو را فقر تو ویرانه بس
شمع تو را ظل تو پروانه بس .

نظامی .

زهد غریب است به میخانه در
گنج عزیز است به ویرانه در.

نظامی .

غافلی ناگه به ویران گنج یافت
سوی هر ویرانه زآن پس می شتافت .

مولوی .

حافظا خلد برین خانه ٔ موروث من است
اندر این منزل ویرانه نشیمن چه کنم ؟

حافظ.

بلبل به باغ و جغد به ویرانه تاخته
هرکس بقدر همت خود خانه ساخته .

هلال جغتایی (از مجله ٔ یغما دوره ٔ 7 ص 378).

سیلاب گرفت گرد ویرانه ٔ عمر
وآغاز پُری نهاد پیمانه ٔ عمر.

؟

- ویرانه بوم ؛ سرزمین ویران :
به کم مدت آن مرز ویرانه بوم
به فر وی آبادتر شد ز روم .

نظامی .

- ویرانه رنگ ؛ خراب گونه :
که امشب در این کاخ ویرانه رنگ
به امّید مالی گرفتم درنگ .

نظامی .

- ویرانه شدن ؛ خراب شدن :
مسکن شهری ز تو ویرانه شد
خرمن دهقان ز تو بی دانه شد.

نظامی .

- ویرانه گیتی ؛ سرزمین و دنیای خراب :
زچین و ز سقلاب وز هند و روم
ز ویرانه گیتی و آباد بوم .

فردوسی .

- ویرانه نشین ؛ خرابه نشین . ساکن ویرانه :
کلبه ٔ فقر هم اسباب تجمل دارد
بوریا مسند ویرانه نشین میباشد.

کلیم (از آنندراج ).