هاشمخان

هاشمخان . [ ش ِ ] (اِخ ) (میرزا...) از رجال سیاسی و اداری و دانشمندان ایران در دوره ٔ قاجاریه است . وی استاد علوم سیاسی در دارالفنون مدتهاکفیل اداره ٔ روس در وزارت امور خارجه بود. میرزا هاشمخان کتابی در جغرافیای عمومی عالم برای دانشجویان سه کلاس اول مدرسه ٔ سیاسی تألیف کرد که از منابع و مآخذ فرانسه و غیره ترجمه شده و مشتمل بر جغرافیای طبیعی ، سیاسی ، ثروتی و احصائی تمام ممالک جهان است . این کتاب تاکنون به چاپ نرسیده و یک نسخه خطی از آن به خط یکی از شاگردان مدرسه ٔ سیاسی به نام علی بن الحسین الاَّذربایجانی که در سال 1333 آن را نوشته است ، در کتابخانه ٔ مرحوم علامه ٔ دهخدا وجود دارد. این نسخه به خط نسخ خوانا در 737 صفحه نوشته و کاتب در روی جلد آن نوشته است : «هذا جزوه ٔ جغرافیای عمومی عالم ترجمه و تألیف جناب مستطاب اجل آقای آقا مرحوم میرزا هاشمخان کفیل اداره ٔ روس وزارت جلیله ٔ امور خارجه و معلم مدرسه ٔ علوم سیاسی که از برای محصلین سه کلاس اول مدرسه ٔ مذکور از کتب فرانسه و غیره جمع و تدوین نموده اند. این کتاب به علاوه ٔ مقدمه ، شامل شرح مفصل طبیعی و سیاسی و ثروتی و احصائی تمام ممالک عالم است ». و در پایان کتاب راجع به تاریخ تحریر آن نوشته شده : «دریوم چهارم شهر شوال المکرم 1333 هجری ختم گردید».