هانری سوم . [ ی ِ س ِوْ وُ ] (اِخ )
۞ (
1207-
1272 م .) پادشاه انگلیس ، پسر ژان (لاک لاند)
۞ پادشاه انگلستان و نوه ٔ هانری دوم بود. در سال
1207م . به دنیاآمد و به سال
1216م . بوسیله ٔ اشراف انگلیس که بر ضدپدرش قیام کرده بودند به پادشاهی نشانده شد. وی با فرانسه جنگ کرد و در جنگهای تایلبورگ
۞ و سنت
۞ (
1242م .) مغلوب گردید. سیاست داخلی او نیز مورد رضامندی نبود و چندین بار برخلاف مواد فرمان کبیر
۞ رفتار کرد و بدین سبب نارضایی عمومی راجلب کرد. نخستین پارلمان انگلیس در زمان وی به تاریخ یازدهم ژوئن
1258 م . در شهر اکسفورد تشکیل گردید. بدین طریق که اشراف ، او را به انعقاد مجلسی که به نام پارلمان خوانده شد مجبور کردند و مقرر گردید که مجلس مذکور
24 عضو داشته باشد و نصف این اعضاء را پادشاه و نصف دیگر را اشراف از میان خود انتخاب کنند. مجلس مذکور قوانین اساسی اکسفورد
۞ را تهیه و تدوین کرد. در مقدمه ٔ این قوانین وجود و لزوم برقراری فرمان کبیر تأیید گردید و نیز انتخاب و تعیین وزرای دادگستری و دارایی و قضات و مستخدمان ارشد دولت و روساء ادارات به عهده ٔ این مجلس گذارده شد. و مقرر گشت که خود مجلس نیز هر سه سال یک بار تجدید انتخابات کند. اما هانری سوم از امضاء و قبول این قوانین سر باز زد و به حکمیت سنت لوئی پادشاه فرانسه متوسل شد. پادشاه فرانسه موافق میل هانری رأی داد، ولی اشراف زیر بار نرفتند و قیام کردند و میان آنان و پادشاه جنگی در محل لویس
۞ درگرفت (
1264م .) عاقبت اشراف پیروز گردیدند و هانری و پسرش ادوارد اسیر شدند. سرانجام هانری تسلیم شد و بدین ترتیب قانون اساسی در سال
1265م . تهیه و تدوین گشت . بر طبق این قانون ، پارلمان که نمایندگی تمام طبقات را دارا بود می بایست منعقد گردد و در آن دو عضو اشرافی و دو عضو غیراشرافی از طبقات متوسطبرای هر شهر انتخاب شود. هانری سوم به سال
1272م . پس از پنجاه وشش سال پادشاهی درگذشت و پسرش ادوارد اول
۞ به جای وی نشست . (تاریخ عمومی قرون وسطی تألیف عبدالحسین شیبانی ج
2 ص
202).