هیبت

هیبت . [ هََ ب َ ] (ع اِ) هیبة. ترس و بیم . (منتهی الارب ) (آنندراج ) :
صورت خشمت ار ز هیبت خویش
ذره ای را به خاک بنماید
خاک دریا شود بسوزد آب
بفسرد آفتاب و بشجاید.

دقیقی .

کجا حمله ٔ او بود چه کوهی چه مصافی
کجا هیبت او بود چه شیری چه شکالی .

فرخی .

ربود هیبت اواز تن سپهر کجی
ببرد خنجر او از سر زمانه خمار.

مسعودسعد.

اندر جهان ز هیبت تیر و کمان تو
چون تیر گشت راست بسی کار چون کمان .

امیرمعزی .

گر فتد ذره ای از خشم تو بر اوج سپهر
گردد از هیبت تو شیر سپهر اندر تب .

سنایی .

هیبت او کوه را بند کمر درشکست
صولت او چرخ را سقف گهر درشکست .

خاقانی .

چه دریایی است این کز هیبت آن
جهان هر ساعتی رنگ دگر شد.

عطار.

هیبتی زان خفته آمد بر رسول
حالتی خوش کرده بر جانش نزول .

مولوی .

- هیبت انگیز :
خطی دید از سواد هیبت انگیز
نوشته از محمد سوی پرویز.

نظامی .

- هیبت نمودن :
به هولش بپرسید وهیبت نمود
که مرگ منت خواستن از چه بود.

سعدی .

|| شکوه :
به فرّ و هیبت شمشیر تو قرار گرفت
زمانه ای که پرآشوب بود پالاپال .

دقیقی .

مرغ با هیبت سیمرغ کجا دارد پای .

فرخی .

این است همان صفه کز هیبت آن بردی
بر شیر فلک حمله شیر تن شادروان .

خاقانی .

تواضع گرچه محمود است و فضل بیکران دارد
نشاید کرد بیش از حد که هیبت را زیان دارد.

سعدی .

- باهیبت ؛ باشکوه . با ابهت و جلال :
تهیدست باهیبت و نام و ننگ
زن زشتروی نکوچادر است .

سعدی .

- هیبت بردن ؛ شکوه بردن :
اگر عالمی هیبت خود مبر
وگر جاهلی پرده ٔ خود مدر.

سعدی .

- هیبت نهادن ؛ : و سبب قتل اپرویز آن بود کی پیوسته بدخویی کردی و بزرگان را هیبتی ننهادی . (فارسنامه ٔ ابن بلخی ).
|| (اصطلاح صوفیه ) هیبت و انس دو حالت اند فوق قبض و بسط چنانکه قبض و بسط فوق خوف و رجأاند پس هیبت مقتضای آن غیبت است و انس را مقتضی صحو است و افاقه . (تعریفات سید جرجانی ) (از اقرب الموارد). رجوع به هیبة شود.