تشووا توبه

انسان در معرض و مستعد گناه و معصیت است، لذا عدالت الهی ایجاب می‌کند که پادزهری نیز برای خنثی کردن اثرات آن انگیزه فراهم گردد. گناه باعث بیماری و نارسایی روان و اخلاق آدمی و توبه درمان این بیماری و مبارزه ب این آفت است.

در کتاب تلمود آمده است توبه یکی از هفت چیز مهمی است که خداوند قبل از به وجود آوردن جهان طرح‌ریزی کرده است که عبارتند از: تورات، توبه، بهشت، جهنم، اورنگ جلال الهی، معبد مقدس، ماشیح (ناجی جهان).

توبه یعنی بازگشت، بازگشت از خطای گذشته و حرکت در راه پاکی و شایستگی در آینده. توبه در واقع علاج است، بهره‌برداری از لطف خداوند ناشی از اطاعت از او و تسلیم در برابر دستورهای دینی و پاک شدن و دگرگونی واقعی است.

پذیرفته شدن توبه، خود سنتی در کنار سنت‌ها و قوانین طبیعی و اجتماعی پروردگار است.

خداوند اصرار دارد که مردم را از راه‌های گوناگون به سوی خوشبختی سوق دهد و از زیان و خسارت نجات بخشد. پیامبران را فرستاده، اندرزها و یادآوری‌های مکرر کرده، در ضمیر مردم وجدان و عقل قرار داده است که بشر به راه خیر باز آید و از شر گناه محفوظ باشد بنابراین گناه هر موقع و به هر ترتیب که پیش آید باید جلو آن گرفته شود و به جای آن کارهای خوب انجام گردد. پس یکی از مهمترین راه‌های لطف الهی، توبه است چنان که حضرت داود در کتاب مزامیر فصل 25 آیه 8 می‌فرماید: «خداوند نیکو و عادل است پس به گناهکاران راه را خواهد آموخت».

یا در تورات مقدس کتاب تثنیه فصل 30 آیه 2 آمده است :«از صمیم قلب و جان به درگاه خدا خالقت توبه کن، اوامرش را اطاعت نما، چنان که من امروز به تو و فرزندانت توصیه می‌نمایم» و یا در کتاب یشعیای پیغمبر فصل 55 آیه 7 و 6 آمده «خدا را مادامی که یافت می‌شود، طلب کنید، مادامی که نزدیک است او را بخوانید. شخص شریر راه بدش را و مرد نابکار افکارش را ترک نماید، برگردد به سوی خدا که به او رحم خواهد کرد چون خدای ما بخشنده است».

اشاره‌ای به گفتار دانشمندان یهود در مورد توبه:

= درجه توبه عظیم است که اثر آن تا اورنگ جلال الهی می‌رسد.

= توبه نه تنها قادر است جلوی سیل فساد و شرارت را بگیرد بلکه می‌تواند آن را خنثی کند و زندگی را پس از آن که به گناه و بدکاری آلوده شد از نو پاک و سالم سازد.

= توبه، سال‌های عمر را نیز زیاد می‌کند.

= هیچ چیز بالاتر از توبه نیست.

در جایی که توبه‌کاران می‌ایستند نیکوکاران کامل نمی‌توانند بایستند.

= یک ساعت عمر همراه با توبه و اعمال نیک در این دنیا بهتر و خوش‌تر است از تمام زندگی در جهان آینده.

= یک روز قبل از مرگت توبه کن (و چون روز مرگت را نمی‌دانی همیشه در حال توبه باش)

= عدعسر علعظز اقعتح «هر کس که به گناهان خود اعتراف کند و آنها را ترک نماید رحمت الهی خواهد یافت».

= هر کس مرتکب گناهی می‌شود و پس از آن شرمسار می‌شود به خاطر همین شرمساری کلیه گناهان او بخشوده می‌شود (براخوت 7 الف).

= توبه و اعمال نیک وکلای مدافع انسان هستند (شبات 22 الف).

= درباره مردم ذذعر (نینوا) که گناهکار بودند چون موقع توبه روزه گرفتند و پلاس پوشیدند در این باره دانشمندان یهود گفته‌اند: «درباره مردم نینوا گفته نشده است که خداوند پلاس پوشیدن و روزه گرفتن ایشان را دید» بلکه نوشته شده است «عاقف فنثاح فو دلصارح یعنی خداوند اعمال ایشان را دید که از راه زشت خود بازگشت نمودند» (میشنا تعنیت 1:2 ).

در موارد مختلف در کتب مقدس یهود تأکید شده است که طناتر (سِلیحا) به معنی «بخشایش» به لطف و اراده ذات خداوند بستگی داشته و به شخص توبه کننده اعطا می‌شود. آیات ذیل مبین این نظریه هستند:

کتاب دانیال فصل 9 آیه 9: رحمت و مغفرت از آن خداوند خالق ما است.

مزامیر داود فصل 130 آیه 4: بخشایش نزد تو است تا از تو بترسند.

نِحِمیا فصل 9 آیه 17: اما تو خدای بخشنده و مهربان و رحیم، پرحوصله و بسیار با احسان بوده، ایشان را ترک نکردی.

مزامیر داود فصل 78 آیه 38: «یعنی او رحیم و بخشنده گناه است .........».

کتاب خروج فصل 24 آیه 6 و 7 : «خدا مهربان و بخشنده، پرحوصله و بسیار با احسان است.........»

آغاز سال جدید یهودی قفص رصذر با جشن و سرور و پایکوبی همراه نیست بلکه آغاز آن با ده روز تفکر لصقو ادا وصعزر و توبه دنبال می‌شود در این ده روز هر شخص باید ارزش‌یابی دقیقی از زندگی سال گذشته خویش به عمل آورد و در بهبود کیفیت زندگی خویش بکوشد.

آری ایامی که بین روش هشانا (اول سال) و روز کیپور (روزه بزرگ) به نام «ده روز توبه» و بازگشت نامیده می‌شوند. این ده روز، در مهمترین ایام تقویم یهودی جای دارند. این روزهای با هیبت آمیخته با احترام هر فرد یهودی را به سوی «کنیسا» می‌کشاند و هر فکری را به سوی پروردگار مشغول می‌گرداند. این ایام قادر به وجود آوردن تحولات روحانی بزرگ در هر یهودی است. برای بازگشت از خطا، توبه بخشاینده است ولی نماز و دعا و ابراز ندامت به تنهایی کافی نیست. انسان می‌باید از طریق ناصواب و اعمال زشتی که مرتکب آن گشته توبه نموده و خطاهای خود را ترک نماید «ترک خطا اصل عمده وصعزر (توبه) و بازگشت می‌باشد».

دانشمندان می‌گویند توبه سه مرحله دارد: ترک خطا، پشیمانی، اعتراف به گناهان و در مورد گناهان بین انسان و انسان راضی کردن کسی که در مقابل او مرتکب خطا شده‌ایم.

پس «ده روز توبه» که از اول ماه عبری وصقا (تیشری) تا دهم ماه عبری تیشری ختم می‌گردد. ایام بازگشت به سوی پروردگار رحمن و رحیم است. دور شدن از مادیات، فراموش کردن کینه‌ها و انتقام‌ها، از بین بردن دورویی‌ها و دورنگی‌ها، تزویرها و دروغ‌ها، مهار کردن امیال نفسانی، کشتن غرور و بیرون راندن ناخالصی‌ها و بالاخره لگام زدن به هوی و هوس‌های دل، هدف این ایام است.

در خاتمه نباید فراموش کنیم که هر انسانی قبل از آن که مورد موأخذه و محاکمه قرار گیرد مدت زمانی وقت می‌خواهد که خود را از هر نظر آماده و مهیا نماید، بنابراین هر فرد یهودی از اول «ماه عبری اِلول» باید شروع به تفکر و تعمق در مورد اعمال و کردارش در سال اخیر بنماید و با سنجش اعمال خوب و بد، خود و جسمش ر برای ایام مهیب و جلیل قفص رصذر (روش هشانا) و بخعق (کیپور) که به ایام محاکمه و قضاوت بشری از جانب خداوند موسومند آماده سازد.

سحرخیزی ایام طناتعو (سلیحوت) یعنی از اول ماه عبری اِلول تا روز کیپور (روزه بزرگ) برای بخشش گناهان و تزکیه نفس عمل بسیار پسندیده است.

«ای بنی آدم، چرا در خوابی، برخیز و پروردگارت را عبادت کن»