تبار هخامنش دیار بالاگریوه
نویسه گردانی:
TBAR HḴAMNŠ DYAR BALAGRYWH
ایل بالاگریوه از چند طایفه تشکیل می شود که همه از نسل فردی به اسم کرم کلهر هستند : ایل‌کُردعلیوند ، ایل مرادعلیوند ( شیرولی وند ، برجعلی وند ، گنجعلی وند ) ، ایل بهاروند ( ۵ باوه هوز کیو /پنج طایفه نسل کیو) ، طوایف کهزادوند ، حیدروند ، ارزانیان ، و.... از نسل سبزعلی، و طوایف نسل حسین ، فرزند سبزوار (سوزوا ) که چند طایفه در شمال خرم آباد و دیگر مناطق اند ، همه از نسل کرم کلهُر هستند . از یک نیای واحد ، کلهرتبار و ایل ها و طوایف نسل سبزعلی معروف به ایل بالاگریوه هستند . اشعاری هم در رابطه با کرم کلهر هم بین این ایلات وجود دارد . ۱ - ایل کردعلیوند : کردعلیوندها از نسل کردعلی هستن کردعلی چند فرزند به نامهای مرتضی و نظرعلی ، بهزاد ، عیوض داشته است . از نسل مرتضی چند پسر به نام های علی میرزا ، شاپور ، شیرآقا ، بهروم ، فیض الله بوده اند . طوایف ممیرزا ، ممجو ، خان میرزایی ، جو میرزا ، شیری(شیرین که هم خودش و هم شوهرش کردعلیوند هستند اما اسم طایفه رو به اسم شیری میشناسند) ، بهروم (بهرام ) ، صیفور ، تیره بک میرزا تشکیل شده اند. از نسل نظر علی به تمامی تیره ها در مجموع طایفه بزرگ نظرعلی وند پدید آمده است . حسین بک از نسل عیوض و تیره های نسل حسین بک ، طایفه حسین بک رو تشکیل می دهند . و از نسل بهزاد نیز طایفه بزرگ بهزادوند پدید آمده است . مرادعلیوند(مرالیوند): از نسل مرالی ، نیز ایل و طوایفی پدید آمده است . مرادعلی چند پسر به نام های ، کهزاد ، حیدر ، ارزان ، بخشعلی داشته است . تیره های نسل کهزاد ، طایفه بزرگ کهزادوند را تشکیل می دهند. دو طایفه داودوندها و غلامعلی نیز طایفه بزرگ ارزانیان را پدید آورده اند . چند طایفه بزرگ شیرولی وند ، برجعلی وند ، گنجعلی وند ایل مرالی وند رو تشکیل میدن . این ایل به نام آخرین جد خود که برادر کُردعلی بوده معروف هستند . تیره های نسل حیدروند نیز طایفه ای بزرگ به نام حیدروند پدید آورده اند . ایل بهاروند که از نسل کیو هستند و پنج باوه هستند . هوز کیو معروف به بآوه زوره هستند . شامل طوایف ، امان اللهی ، بابک ، احمدبک (محسه ) ، یاقو ، ولی است . طایفه یاقو شامل چند تیره جافر ، عیدی ، هادی ، هاشم و..... است . از نسل سوزوا فرزند دیگر کرم کلهُر : حسین فرزند سوزوا ، و دارای سه پسر به نام های کلولی ، صفرعلی ، قربانعلی بوده که از نسل این سه برادر نیز چند طایفه بزرگ پدید آمده اند . بخشی از بهاروندها در چهارمحال و بختیاری هستند که بعد از پایان حکومت زندیه به چهارمحال و بختیاری می روند . کردعلیوند و مرادعلیوند از غرب در ایلام شهرستان های دره شهر ، آبدانان و..... سکونت دارند . همچنان که از نام منطقه بالاگریوه پیداست ، ایل بالاگریوه ابتدا و بیشتر در این منطقه سکونت داشته و دارند . بالاگریوه به معنی بالاترین قبیله ، طایفه یا ایل است . بالا گِریو کسره ـــــِـــ = بالاگریوه . گِرئو ، گِرو ، گِریو geru = گروه در زبان لری کسره در آخر اسم یا فعل به « ه » تبدیل میشه . مثلا مَن (ماند) ، منَ / منه (مانده ) و.... . ایل بالاگریوه (بالاگریو /بالاگریویا )اصلاتا کلهرتبار هستند . و درواقع بالاگریوه که شکل درست اون بالاگریو یا balageru ya است و به معنی بالاترین گروها ، بالاترین طایفه ، بالاترین قبیله ، می باشد . بالاگریوه یک لقب است . منطقه بالاگریوه هم چون ایل بالاگریویا در اون ساکن بوده اند ، به منطقه بالاگریوه مشهور شده است . گویش بالاگریوه را نیز علاوه بر ایل بالاگریوه طوایف مختلف قوم لر تکلم می کنند . منطقه بالاگریوه به سرزمین هایی گفته می شود ،که به خاطر اینکه ایل بالاگِریوه در آن سکونت داشته اند ، به منطقه بالاگِریوه مشهور شده است . لر بالاگریوه ،لر ممسنی و...یعنی لری که ساکن این مناطق هستند. در مناطق بالاگِریوه از ایل ها و طوایف مختلف لُر ، که جزء ایل بالاگِریوه نیستند ،سکونت دارند ، از جمله ایل و طوایف رشنو ، پاپی ،میر ، ملکشاهی(بازگیر و...) سگوند ،دیناروند ، دیرکوند(دریکوند) ، کوشکی ، لطوند ،جودکی(حیدروند) ، ساکی و..... هستند لرستان فیلی (کوچک) ، شامل : لرستان پشتکوه :{ ایلام ،کرمانشاه و قسمت هایی از همدان } است. لرستان پیشکوه شامل : { لرستان ، و خوزستان و … } است . منطقه بالاگریوه[ شامل ، خرم آباد ، دره شهر ، پلدختر ، دزفول (دسفیل) ، شوش ، اندیمشک ، دهلُران ،آبدانان ،معمولان ، درود ، ویسیان ، حسینیه ، و ……………….] است . ایل بالاگریوه (بالاگریو) بزرگترین ایل از لُرهای کلهُر است . بالاگریوه ، یعنی بالاترین گِریویا ( گِریوها) ، بالاترین طایفه ، بالاترین قبیله . تلفظ انگلیسی : Balageruya = یالاگِریویا گِریُویا ، یعنی گروه ها geruya و یا Geruha ger u ya(ha)=geruya گِریُو یا {علامت جمع در زبان لُری } ، نحوه تلفظ : گِریُو به گونه ای تلفظ می شود که حرف ( ر ) حالت تشدید به خود نگیرد . مثال با یکه جمله : گُروهی دارند میایند = گِریویِ ، ها یایِن ( یان) گُروهی رفتند = گِریویِ رَتن ( رتِنَه ) تلفظ انگلیسی گُروه = geru ایل بالاگِریوه{بالاگِریویا} ، با منطقه بالاگِریوه تفاوت دارد . ایل بالاگِریوه {بالاگِریویا} به ایلی گفته می شود که از یک نیای مشترک هستند ، اما منطقه بالاگریوه به سرزمین هایی گفته می شود ، که ایل بالاگِریوه در آن سکونت داشته اند ، به همین دلیل به منطقه بالاگِریوه مشهور شده است . کلهُر [ کَ/کِ لُهر ] : از ایل های بالاگریوه { کردعلیوند ، مرادعلیوند ، بهاروند ، کُهزادوند ، حیدروند ، و..... )، شبانکاره ، بازرنگ(بازرنگی) ، گِروس (کبودوند)، الوندی ،کاظم خانی ، گیلانی، منصوری ، زینلخانی ،حاجی زادگان قوچمی ، آجودانی ، خالدی و............ تشکیل شده است . پلی به نام کَلهُر مربوط به سدهٔ ۴ ه. ق. است ،و در شهرستان پلدختر، بخش ملاوی، روی رود کشکان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است . پل کَلهُر در ۶۰ کیلومتری جاده خرم آباد- اندیمشک در کناره تونل معمولان واقع شده است. پل کلهُر مربوط به سدهٔ ۴ ه. ق. است و در بخش معمولان از توابع شهرستان پل دختر در استان لرستان واقع شده است . پایه های آن بصورت بیضی شکل است. تا در برابر شدت آب مقاوم باشد در ملات پل از ماسه های قرمز اطراف وگیاهی به نام تره پی استفاده شده است که باعث قرمزی رنگ آن شده است پل کَلهُر یکی از پنج پل کشکان است . این پل مناطق بالاگریوه در جنوب خرم آباد را به کوهدشت وکرمانشاه و ایلام(پشتکوه)متصل می کرده است . پل کَلهُر در ۶۰کیلومتری جنوب خرم آباد و در یک کیلومتری شمال شهر ممولان قرار گرفته و مربوط به شهرستان پلدختر می باشد تاریخ آن برروی کتیبه که دیواره سنگی از تنگه کوه لهور قرار گرفته ۳۷۴ه. ق می باشد . پل کَلهُر، بلندترین پل ساخته شده در ایران است . ارتفاع این پل ۲۶ متر است و به اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه بلندای آن است . این سازه در شهرستان پلدختر در ۶۰ کیلومتری جاده خرم آباد به خوزستان واقع شده و در سال ۳۷۴ هجری ق بر روی رودخانه کشکان ساخته شده است. این پل در بستری صخره ای و مشرف به کوه های صعب العبور بنا شده و در کتیبه ای که در آن قرار دارد به خط کوفی نوشته شده است:به نام خداوند بخشنده مهربان، این چیزی است که امیر بزرگ ابو النجم بدر پسر حسین، که خداوند عمرش را زیاد کند برای ثواب خداوند عزوجل دستور به ساخت آن داد. به سال ۳۷۴، باشد که خداوند پاداش را به او بدهد. تا پل دختر ۵۰کیلومتر فاصله دارد . استان هایی که ایل بالاگریوه در آن سکونت دارند : لرستان ، چهارمحال و بختیاری ،ایلام ،فارس ، خوزستان ، کرمانشاه ،کهکلویه و بویراحمد ، و ……… .
واژه های همانند
هیچ واژه ای همانند واژه مورد نظر شما پیدا نشد.