خدیجه . [ خ َ ج َ ] (اِخ ) الکبری مشهور به ام المؤمنین ، اول زن پیغمبر اسلام است که دختر خویلدبن اسدبن عبدالعزی بن قصی از اشراف قریش بود. مادر مشارالیها فاطمه بنت زائدةالاصم از اولاد عامربن لؤی است . بزمان جاهلیت خدیجه را طاهره می گفتند و حضرت رسالت لقب «کبری ̍» به او داد. قبل از بعثت این زن به ازدواج پیغمبر اسلام درآمد و حضرت صدیقه ٔ طاهره فاطمه ٔ زهرا و قاسم و طیب و طاهر از بطن اوست . خدیجه کبری ̍ پیش از همه ٔ زنان قبول اسلام و ایمان نمود و مدت
24 سال و اندی دوره ٔ زندگی او با پیغمبر بود و بعد از آن بسرای دیگر شتافت . از وسائل ظاهری که موجب پیشرفت کار نبوت شد، ثروت خدیجه را ذکر کرده اند. عایشه روایت می کند که پیغمبر همواره خدیجه را وصف و ثنا می کرد تا روزی غیرت بر من عارض شد و رشک بردم و گفتم : خدیجه بیش از پیرزنی نبوده است ، خداوند عالمیان مر ترا بهتر ازآن عنایت کرده . پیغمبر اسلام دلتنگ شد و گفت : نه ، واﷲ ببهتر از خدیجه تاکنون نایل نشده ام . در وقتی که تمام مردم کافر بودند، او مرا تصدیق می کرد. در اوانی که هیچکس بمعاونت من نمیپرداخت او به ثروت خود با من مؤاسات کرد و خداوند از بطن او چند فرزند بمن عطا فرمود. عایشه گفت : چون این کلمات را از حضرت پیغمبر استماع کرد بر خود مخمر کردم که من بعد از خدیجه بد نگویم . خدیجه سه سال قبل از هجرت در سن شصت وپنج سالگی در مکه ٔ معظمه بدار بقا شتافت . بنابراین تاریخ مزاوجت او با حضرت رسول ، بیست وهفت سال و چند ماه قبل از هجرت اتفاق افتاده است . خدیجة الکبری ، زنی عاقل و باثروت بود و پیغمبر اسلام در حق او گفته است : خدیجة خیرنساء عالمها. (از خیرات حسان ج
1 ص
111)
: از سر زهد و صفا در شخص او
هم خدیجه هم حمیرا دیده ام .
خاقانی .