زبیر. [ زُ ب َ ] (اِخ ) ابن بکار. از احفاد زبیربن عوام از علماء و نویسندگان انساب و اخبار عرب بود. در مدینه بسال
172 هَ . ق . متولد گردید. عهده دار مقام قضاء در مکه شد و هم در آنجا وفات یافت . ازجمله ٔ مصنفات اوست : «اخبار العرب و ایامها»، «نسب قریش و اخبارها»، «الاوس و الخزرج »، «وفود النعمان علی کسری »، «اخبار ابن میادة» «اخبار حسان »، «اخبار عمربن ابی ربیعه »، «اخبار جمیل »، «اخبار نصیب »، «اخبار کثیر« »اخبار ابن الدمینة» و «الموفقیات ». کتاب اخیر مجموعه ای است از نوادر تاریخی مشتمل بر
19 جزء و آنرا بنام موفق فرزند متوکل عباسی که عهده دار تعلیم و تربیت او بود تألیف کرد. جزء
16 تا
19 از این کتاب بسال
1878 م . بوسیله ٔ وستنفلد
۞ در غوطه ٔ دمشق بچاپ رسید و وستنفلد این
4 جزء رابخطا تألیف ابوعبداﷲ کاتب دمشق دانست . ابن الندیم ،
33 تألیف در باب انساب ، هجرت ها، تاریخ شعراء و دیگرموضوعات ازآن زبیربن بکار برشمرده است . (از الاعلام زرکلی چ
2 ج
3) (از معجم المطبوعات ج
2 ستون
962،
963). رجوع به الفهرست ابن ندیم چ مصر ص
1، طبری چ دخویه قسمت
1 ص
1113،
1116،
1313،
3072، قسمت
2 ص
391،
403،
425،
681 و عیون الاخبار ج
3 ص
35، الوزراء و الکتاب ص
156، سیره ٔ عمربن عبدالعزیز ص
33،
103،
155،
195،
230،
268،
271،
272،
274،
275، روضات الجنات ص
299، تاریخ الخلفا ص
12،
211،
245، العقد الفرید ج
1 ص
321،
322، ج
5 ص
11،
207، ج
6 ص
244،
245، ج
7 ص
14،
22،
51،
86، ج
8 ص
134،
153،
156، معجم الادباء چ مارگلیوث ج
4 ص
218، ابن خلکان چ جدید ج
2 ص
68، کتاب الجرح و التعدیل ابن ابی حاتم رازی و الموشح شود.