سبعالمثانی

سبعالمثانی . [ س َ عُل ْ م َ ] (اِخ ) سوره ٔ فاتحه است بدان جهت که هفت آیه است . یا هفت سوره ٔ طوال از بقره تا توبه . (منتهی الارب ). سوره ٔ فاتحه بدان جهت که هفت آیه است . عبارت است از هفت سوره از فاتحه تا انفال . اسم قرآن است . (از اقرب الموارد). سوره ٔ الحمد.(مهذب الاسماء). ام القرآن . فاتحةالکتاب :
ایزدْش عطا داد به پیغمبر ازیراک
اویست حقیقت یکی از سبع مثانیش .

ناصرخسرو

بعضی گفتندمراد سوره ٔ فاتحه است برای آنش سبعالمثانی خوانند که هفت آیت است و الفاظش مثنی و مکرر و گفته اند برای آن مثانی خوانند که در دو رکعت نماز قرائتش مثنی شود. گفته اند برای این سبعالمثانی خوانده شد که یک نیمه ثناست و یک نیمه دعا و یک نیمه حق ربوبیت است و یک نیمه حق عبودیت . و گویند برای این که دو بار نازل شده یک بار بمکه و یک بار به مدینة. (تفسیر ابوالفتوح چ تهران ص 249). احتمالات دیگری نیز داده شده . رجوع به تفسیر شود. بعضی دیگر از علماء گفتند مراد سبع مثانی این هفت سوره های دراز است . ابن عباس گفت برای آن مثانی خواندند که فرایض و احکام و حدود در او مثنی است . و بعضی گفته اند مراد سبعالمثانی هفت معنی است که قرآن بر آن مشتمل است از امر و نهی و بشارت و انذار و مثل و قصص و تذکیر نعیم . (تفسیر ابوالفتوح ج 3 چ تهران ص 250).