علو

علو. [ ع ُ ل ُوو ] (ع مص ) سوار شدن بر چهارپا و امثال آن . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد): علا الدابة. || غلبه کردن و مقهور ساختن . (از اقرب الموارد). || زدن . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). یقال : علا فلاناً بالسیف . || بالا رفتن و صعود کردن . (از اقرب الموارد): علا المکان ، و علابه . || بلند گردیدن برای جای و جز آن . (از منتهی الارب ). بلند گردیدن و مرتفع شدن . (از اقرب الموارد): علا النهار؛ بلند گردید روز. || بلندقدر گردیدن : علا فی المکارم ؛ ای شرف . || بلند گردانیدن . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || بزرگ منشی نمودن : علا فی الارض . (از منتهی الارب ). تکبر و تجَبﱡر کردن : علا فلان فی الارض ؛ تکبر و تجبر. (از اقرب الموارد). || مطلع شدن : علا بالامر؛ أی اطلع و استقل . || (اِمص ) بلندی و بزرگی قدر. (منتهی الارب ). || عظمت و تجبر، و از آن جمله است «... نجعلها للذین لایریدون علواً فی الارض و لا فساداً...» ۞ . (از ذیل اقرب الموارد از لسان ). تکبر :
علو فی الحیات و فی الممات
لحق أنت احدی المعجزات .

(از تاریخ بیهقی چ ادیب ص 191).

بنده به شرح بازنمود تا رای عالی زاده اﷲ علواً بر آن واقف گردد. (تاریخ بیهقی ص 324).
همیشه تا نبود خاک را فروغ اثیر
همیشه تا نبود ماه را علو زحل .

مسعودسعد.

می بیاموزد مرا وصف رسول
بر علوّم می رساند زین سفول .

مولوی .

|| بلندی :
قرب بی چونست عقلت را به تو
نیست از پیش و پس و سفل و علو.

مولوی .

- علو پیدا کردن ؛ بالا رفتن . استعلا جستن . عالی شدن .
- علو همت ؛ بلندی همت : دوست و دشمن به علو همت و کمال سیاست آن خسرو دیندار... اعتراف آوردند. (کلیله و دمنه ). حال علو همت و کمال بسطت ملک او از آن شایعتر است که در شرح آن به اشباع حاجت افتد. (کلیله و دمنه ). با آنچه مالک عادل انوشیروان کسری بن قباد سعادت ذات ... وعلو همت حاصل است می بینم که کارهای زمانه میل به ادبار دارد. (کلیله و دمنه ). عرصه ٔ آن ولایت از عظم شرف و علو همت خویش تنگ یافت . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 232). آل میکال در علو همت و کمال منقبت چنان بوده اند که ابوالطمحان گوید. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 244). تحف و مَبارّ فراوان چنانک لایق علو همت و شرف ابوّت او بود به حضرت سلطان فرستاد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 292).